تلاش براي ترسيم الگوي ارتباط روايي در مثنوي‌هاي بيدل

بيدل در مثنوي­ هايش به صورت جدي به موضوع انسان به عنوان رمزگان محوري خود پرداخته است. انسان، ابعاد و امكانات وجودي او، مهم­ترين دغدغه­ي بيدل است. از منظر بيدل، تمامي مظاهر هستي، زاييده‌ي «ادراك» آدمي است. وي در حكايت­ هايي كه تنها يك شخصيت محوري دارند، سفر انسان را در جستجوي خود، روايت مي­كند. انسان مركزي روايت بيدل، پس از جستجوهاي بسيار درمي­يابد كه هرچه هست، از دايره‌ي «ادراك» و «وجود» او بيرون نيست و خود او، درواقع حقيقت يگانه‌ي هستي است. اين پژوهش با بررسي ابعاد مختلف روايت­مندي در مثنوي­هاي بيدل براساس بلندترين حكايت­ها و امكانات خوانش روايي و فهم روايت در نسبت با انديشه‌ي بيدل، تلاش مي­كند تا نشان دهد وي با امكانات و ظرفيت­هايي كه در روايت خود به­ كار مي­گيرد، چگونه و چه رابطه و نسبتي با مخاطب فرضي خود در مقام يك «انسان نوعي» دارد. درواقع، اين پژوهش، هم­عرض با بررسي رابطه‌ي ميان «داستان» و «گفتمان»، به بررسي رابطه و نسبت ميان «راوي»، «تك­شخصيت محوري داستاني» و «مخاطب فرضي» مي‌پردازد، تا بتواند نموداري ترسيم كند كه جهتِ روايت بيدل را در لايه­ ها و سطوح مختلف داستاني به ما نشان دهد.

no abstract