دسته‌بندي معنايي ساخت شرطي در زبان فارسي

ساخت شرطي از دو بند تشكيل شده است. وجود يا عدم وجود رابطۀ علي/ نتيجه‌اي ميان بندها، سبب مي‌شود تا ساخت شرطي در دو گروه كليِ شرطي نتيجه‌اي و غيرنتيجه‌اي تقسيم‌بندي شود. در پيشينۀ مطالعات مفهوم شرط، با توجه به معيارهاي گوناگون مي‌توان به لحاظ معنايي، انواعي از ساخت‌هاي شرطي را معرفي كرد كه بعضاً به جهت نام‌گذاري‌هاي مختلف برروي مفاهيم يكسان، از هم متفاوت شده‌اند‌‌ا. در اين پژوهش، پس از مروري بر مطالعات نظري پيشين، تلاش مي‌شود تا با توجه به نقاط اشتراك و اختلاف دسته‌بندي‌هاي ذكرشده و بر اساس پژوهشي پيكره‌بنياد در زبان فارسي، دسته‌بندي جامعي ارائه ‌شود كه انواع مختلف ساخت‌هاي شرطي را به­لحاظ معنايي پوشش دهد. در اين راستا علاوه بر جملات شرطي باز، فرضي، مفروض، لفظي، كارگفتي و تضمني، كه در سابقۀ پژوهش مفهوم شرط موجود است، ساخت‌هاي شرطي تقابلي، شرطي تقابلي ضمني، شرطي معكوس و شرطي دوسويه نيز با توجه به پژوهش داده‌بنياد، معرفي مي‌شوند. در شرطي‌هاي تقابلي، روابط ميان بندها از نوع تضاد است. در شرطي تقابلي ضمني رابطۀ تضاد ميان يكي از بندها با معناي ضمني بند ديگر است. در شرطي معكوس، برخلافِ شرطي بنيادي، بند «اگر» نتيجۀ بند دوم است و در شرطي دوسويه هريك از بندهاي حاضر در ساخت شرطي مي‌توانند نتيجۀ آن ديگري باشد.

no abstract