پاندمي كرونا و تحليل پلي‌هيوريستيكي سياست خارجي ايران

Corona Pandemic and Foreign policy of Iran: A Poliheuristic Overview

واكنش رهبران سياسي به دنياگيري ويروس كوويد 19، آزموني جديد در عرصه بين‌الملل به شمار مي‌رود و نحوه تصميم‌گيري سياستمداران در شرايط گسترش اين بيماري، مي‌تواند موجب تغييراتي در سياست خارجي كشورها و سياست بين‌الملل باشد. در همين حال در مطالعه بحران‌هاي جهاني، كه مستلزم واكنش سريع و مستقيم رهبران است از آن حيث كه مطابق نظريات تصميم‌گيري، رفتار اشخاص، افراد يا گروه‌هايي كه در كادر تصميم‌گيري و تدبير بحران فعاليت مي‌كنند بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرد، مي‌توان دستاوردهاي نظري و عملي بيشتري را براي تحليل روابط بين‌الملل ارائه داد. از ديدگاه نظريه «پلي‌هيوريستيك» كه به سازوكارهاي شناختي مورد استفاده تصميم‌گيرندگان در هنگام اخذ تصميمات پيچيده سياست خارجي اشاره دارد، رهبران و تصميم‌سازان، دستاوردها و خسارات را به صورت سياسي و نه اقتصادي مي‌سنجند. مطابق اين نظريه، تصميم‌گيران در زمان تصميم‌گيري، از سويي به رد بديل‌هايي كه براي آنان از منظر بقاي سياسي غيرقابل پذيرش است مي‌پردازند و از سوي ديگر، بديل‌هاي خود را از زيرمجموعه بديل‌هاي باقيمانده با ملاحظه افزايش منافع و كاهش خطرات انتخاب مي‌كنند. اين مقاله با بهره‌گيري از آموزه‌هاي نظريه پلي‌هيوريستيك و با روش تحليل روند و تحليل پسارويدادي، نشان داده است كه تصميم‌سازان جمهوري اسلامي ايران در بحران كرونا، چگونه مي‌كوشند تا خود را از انزوا و ديگر پيامدهاي حاصل از تحريم‌هاي آمريكا خارج كنند و اين تصميم‌گيري‌ها در شرايط كرونا چه تضمن‌ها و پيامدهايي در آينده سياست خارجي ايران دارد.

The reaction of the world's political leaders to the Covid-19 pandemic is a new one in the international arena, and this pandemic could lead to changes in the foreign policy of countries and international politics. Meanwhile, The Poliheuristic Theory of Decision-Making, represents a leading theoretical effort in Foreign Policy Analysis (FPA), to transcend the divide between cognitive and rationalist approaches to explaining foreign policy decisions. From the point of view of "Poliheuristic" theory, decision-makers, when making complex foreign policy decisions, assess the gains and losses politically, not economically. Using the teachings of Poliheuristic theory and post-event analysis, is shown, the decision-makers of the Islamic Republic of Iran, how in the Corona Crisis, are trying to free themselves from the isolation and consequences of US sanctions. The article also shows that the decision-makers of the foreign policy of the Islamic Republic of Iran, who have faced many problems due to the tightening of sanctions and the withdrawal of the United States from the JCPOA, have gained, a new opportunity to bargain with the world.