بررسي آرايش سازه ها و ارتباط آن با ساخت اطلاع در گويش گيلكي لاهيجاني

Word order and its Relation to Information Structure in the Gilaki (Lahijani) Dialect

پژوهش حاضر ترتيب سازه هاي اصلي و عملكرد مبتدا و كانون را با تاكيد بر نگاه گفتماني به نقش هايي مانند گوينده، شنونده، صحنه گفتمان و زمينه كلامي در گويش لاهيجاني بررسي مي كند. اين بررسي در چارچوب پيشنهادي ارتشيك شاير (2007) و ويلي (1997) به موضوع مي پردازد. هدف اين پژوهش، تعيين ترتيب سازه در گويش لاهيجاني و چگونگي تعامل آن با ساخت اطلاع است. مكالمات گويشوران بومي به مدت هشت ساعت ضبط و جمعا 800 جمله گردآوري شد. گويش گيلكي لاهيجاني گويشي است فعل پايان كه بيش ترين فراواني SOV (صورت بي نشان) را نشان مي دهد. ترتيب سازه ها آزاد و جزو زبان هاي غيرترتيبي است. چهار نوع مبتداي صحنه (پنهان در بافت)، دايمي/ موقت، چندتايي و تهي در اين گويش شناسايي شدند. براي تعبير جملات، حضور حداقل يك مبتدا براي تفسير جمله الزامي است. مبتداها، اطلاعاتي هستند كه مي توانند هم در ابتدا و هم در انتهاي جملات ظاهر شوند. همچنين دو نوع كانون تقابلي و محدود شناسايي شدند. بافت و شرايط كلامي، مبتدا يا كانون بودن را تعيين مي كنند؛ پس هم مبتدا و هم كانون مي توانند تقابلي باشند. گويش لاهيجاني (در شكل نشان دار خود) هم داراي ترتيب سازه آزاد و انعطاف پذير و هم داراي ساخت اطلاع آزاد و انعطاف پذير است كه در آن عوامل نحوي و ساخت اطلاع توسط نيت كاربردي گوينده جابه جا مي شوند. بنابراين مي توان نتيجه گرفت كه عامل اصلي براي اين جابه جايي و انعطاف پذيري در جملات نيت كاربردي گوينده است.

The current research examines the word order and the application of the topic and focuses on the Lahijani dialect with emphasis on the discourse functions such as the speaker, listener, and context. This study is based on the framework proposed by Erteschik-Shir (2007) and Whaley (1997). The objective is to know what the word order is in this dialect and how it interacts with information structure. To gather the data, native speakers’ conversations have been recorded for 8 hours (800 sentences). Data analysis shows that Lahijani is a verb-final language (with a high frequency of SOV order) with a free word order. It is a non-configurational language. Four types of topics have been determined, such as; stage, permanently and temporarily, null (topic-drop), and multiple topics. In Lahijani, every sentence must have at least one topic to be interpreted. Topic as given information tends to appear both clause initially and finally. Two types of foci as new information are determined: contrastive and restrictive focus. Context determines whether a constituent is a topic or focus; both can be contrastive. Therefore, Lahijani has both flexible word order and flexible information structure notions (as marked forms) in which both syntactic elements and information structures can be moved freely by speakers’ pragmatic intention. Thus, the main factor for this flexibility is the speakers’ pragmatic intention.