معرفي، نقد و تحليل روايت هفت لشكر گوراني

Introduction, Critique, and Analysis of Seven Army written in Gorani

بيشتر متون منظوم حماسي غرب ايران به زبان ادبي گوراني سروده شده است. دسته اي از اين متون منطبق با گزارش شاهنامه، برخي مطابق متون نقالي و بعضي روايت هاي حماسي مستقل است. قديم ترين دست نويس هاي بازمانده از اين آثار در قرن هشتم هجري نوشته شده، اما روايات اين متون غالبا داراي عناصر بسيار كهن حماسي است. هفت لشكر سروده مصطفي بن محمود گوراني از متون ارزشمند بازمانده به اين زبان است كه تاكنون غالبا سراينده آن را الماس خان كندوله اي دانسته اند. دست نويس هاي متعددي از اين متن در كتابخانه هاي ايران و جهان باقي مانده است كه قدمت برخي از آن ها به 150 سال مي رسد. روايت هفت لشكر گوراني در مواضعي شبيه متون نقالي و در مواردي مشابه هفت لشكر منثور است. همچنين، داراي عناصر برجسته اي چون هفت خان جهانبخش و دربرگيرنده داستان هايي چون «ياقوت پوش و لعل پوش» و «بهرام جواهرپوش» و روايت مستقل «رستم و زنون» است. موضوع اين پژوهش كه به روش توصيفي تحليلي و با استفاده از دست نويس هاي كهن و ديگر منابع كتابخانه اي انجام گرفته، معرفي، نقد و تحليل اين منظومه، بيان ارزش ها و تازگي هاي آن، كشف همانندي ها و تفاوت هاي آن با متون فارسي، معرفي دست نويس ها و بيان ضرورت تصحيح انتقادي آن است.

Most of the epic poetic texts in the west of Iran have been written in the literary language of Gorani. Some of these texts correspond to the Shahnameh's report, some according to the narrative texts and some independent epic narrations. The oldest remained hand-written manuscripts of these works were written in the eighth century AH, but the narrations of these texts often have very ancient epic elements. Seven Army, written by Mustafa bin Mahmoud Gorani, is one of the valuable surviving texts in this language, which has often been considered to be composed by Almas-khan Kondolei. Numerous manuscripts of this text are kept in the libraries of Iran and around the world, some of which date back to 150 years. The narration of Seven Army of Gorani is to some extent similar to Naqali, and in some other aspects similar to the prose version of Seven Army. It also has prominent elements such as The Seven Khan of Jahanbakhsh, and includes stories such as "Yaghut-push and Laal-push", "Bahram Javaher-push", and the independent narration of "Rostam and Xenon". The aim of this research, which borrows a descriptive-analytic method for analyzing the ancient manuscripts as well as other library sources, is to introduce, critique, and analyze this system, express its values and novelties, discover its similarities and differences with Persian texts, introduce the hand-written manuscripts, and note the necessity of its correction.