بررسي معنايي پسوندهاي «دارندگي» در فارسي: رويكرد ساختواژة شناختي

Semantic Analysis of “Possession” Suffixes in Persian: A Cognitive Morphology Approach

پژوهش حاضر با بهره گيري از رويكرد ساختواژه شناختي در تلاش است تا پسوندهاي اشتقاقي با مفهوم «دارندگي» در زبان فارسي را با استفاده از ابزار تحليلي معرفي شده در اين رويكرد مشخصا برگرفته از هماوند (2011) يعني مقوله بندي، حوزه بندي و مفهوم سازي، طبقه بندي نمايد و به واكاوي معناشناختي هر كدام از آنها بپردازد. به اين منظور با گردآوري داده ها با مراجعه به پايگاه دادگان زبان فارسي (PLDB)، سايت واژه ياب آنلاين فارسي، فرهنگ پيشوند و پسوند فرشيدورد (1388) و كشاني (1371)، تعداد 157 مورد از تركيبات اشتقاقي داراي مفهوم «دارندگي» جمع آوري شدند، سپس با مراجعه به فرهنگ زانسو (1372)، معناي هركدام از اين كلمات مورد بازبيني قرار گرفت؛ سپس به روش تحليلي و توصيفي، داده هاي مذكور با تمركز بر وند به كاررفته در آنها بررسي، دسته بندي و توصيف شدند. در حوزه شناختي «دارندگي» و مالكيت، هشت منظر متفاوت وجود دارد كه باعث ساخته شدن مفاهيم متفاوتي از اين حوزه مي شوند. منظرهايي كه از پسوندهاي حوزه «دارندگي» در زبان فارسي به دست آمدند عبارت بودند از كثرت، تمسخر و تحقير، شغل و پيشه، حالت روحي و فيزيكي ناخوشايند، صفت اشياء يا وضعيت و صفت انسان ها.

By adopting the cognitive morphology approach, we tried to classify inflective suffixes in Persian with the analytic tool introduced by the approach especially in Hamavand (2011) such as categorization, configuration and conceptualization to analyze them semantically. By gathering data from PLDB, the online site of Farsi-Lookup, dictionaries of prefixes and suffixes by Farshidvard (1388) and Kashani (1371), 157 words consist of inflectional suffixes with a core meaning of possession were collected, compared with s Zansoo Dictionary (1372) and finally were reviewed,, classified and described with focus on each affix. In congnitive domain of possession six facets were found which led to different concepts. These facets included multiplicity, ridicule, job, bad spiritual or physical condition, thing’s feature and human’s attitude