كليدواژه :
فرهنگ عامه , غذاهاي سنتي , تتماج , قصيده تتماجيه
چكيده فارسي :
غذاها ازجمله مقوله هايي هستند كه در تاريخ ادب فارسي، از فرهنگ عامه به زبان ادبي راه يافته اند و افزون بر تاليف كتاب هايي مستقل در اين خصوص يا سروده شدن اشعاري خاص درباره آن ها، در متون مختلف ادبي بدان ها اشاره شده است. قصيده «تتماجيه»، سروده شمس الدين احمد بن منوچهر شصت كله، از شعراي عراق و نديمان دربار طغرل سلجوقي (590 573ق.)، از معدود اشعاري است كه به طور ويژه، چگونگي طبخ هر غذا را توضيح مي دهد؛ غذايي كه بسامد كاربرد آن در شعر و نثر فارسي، بسيار بالاست و بدون احاطه به تمام جوانب آن، درك مفهوم برخي ابيات و عبارات متون فارسي دشوار خواهد بود. اين پژوهش در پي آن است تا به روش توصيفي تحليلي و استفاده از امكانات كتابخانه اي، به بررسي چگونگي طبخ اين غذا و مسايل مرتبط با آن ازطريق اطلاعات موجود در متون ادب فارسي بپردازد. عمده ترين دستاورد اين پژوهش، افزون بر رفع ابهام از كليت موضوع، به دست دادن مفهوم صحيح اصطلاحات و تركيباتي است كه بر اساس چگونگي طبخ يا تناول تتماج، به ادب فارسي راه يافته است و بعدها، در اثر گذر زمان و تغييرات به وجود آمده در اين غذا، پي بردن به مفهوم آن ها، اهل ادب را با دشواري هايي مواجه كرده است.
چكيده لاتين :
In the history of Persian literature, foods are among the categories that have entered from popular culture into literary language; in addition to writing independent books on the subject or composing specific poems about them, they have been mentioned in various literary texts. "Ode on Totmajiyye" by Shamsoddin Ahmad Ibn Manouchehr Shast Kolah, an Iraqi poet and a courtier of the Toghrol Seljuk (573-590), is one of the few poems that specifically describes how to cook a meal, which has a very high frequency of use in Persian poetry and prose. However, without understanding all its aspects, it will be difficult to understand the meaning of some verses and phrases of the Persian texts. This research investigates Totmaj and its related issues in a descriptive-analytical way, using library-based and content-analysis methods of Persian literature texts. The main finding, besides clarifying the subject, is to obtain the correct meaning of terms and combinations that have found their way into the Persian literature based on how to cook or eat Totmaj. Moreover, due to the passage of time and the changes occurring in this food, it has become difficult for the literati to understand their meaning.
