رويكرد شاعران معاصر پارسي و عربي به تراژدي پاتريس لومومبا

The Contemporary Persian and Arabic Poets' Attitudes Against Patrice Lumumba's Tragedy

واژۀ ظلم، مفاهيمي همچون منجي، قهرمان و ستم­ ستيزي را تداعي مي­كند؛ در همين راستا و حدود شصت سال پيش، ظلم استعمارگران بلژيكي و آمريكايي با حمايت عناصر خودفروختۀ داخلي در كشور كنگو، ذهن مردم اين سرزمين را به جستجوي راهي براي رهايي سوق مي­داد تا آنكه «پاتريس لومومبا» اين انتظار را به­ پايان رساند. پژوهش حاضر، به روش توصيفي- تحليلي صورت گرفته و بر آن بوده است تا برپايۀ مكتب آمريكايي ادبيّات تطبيقي و با بررسي تأثيرات متقابل دو­ فرهنگ پارسي و عربي و نيز نگاه اديبانۀ شاعران اين دو ­زبان به حماسۀ اين قهرمان، رخدادهاي سياسي زندگي لومومبا و سرنوشت مردم كنگو را بكاود. از رهگذر اين مقايسه، نتايج زير به­ دست آمد: الف: در شعر شاعران پارسي با محوريت پاتريس لومومبا، بعد عقلي بر بعد احساسي غلبه دارد درحالي كه در شعر عربي، عكس اين حالت صادق است. ب: واكنش به انقلاب لومومبا در شعر پارسي و عربي دو شكل مختلف دارد؛ به اين قرار كه بيشتر شاعران عرب به انقلاب­ هايي همچون انقلاب لومومبا اميدوار بوده و معتقدند فردايي روشن در انتظار انقلابيون است؛ حال‌آنكه در شعر پارسي، شاعران به فرجام انقلاب­هايي همانند انقلاب لومومبا چندان خوش ­بين نيستند و از سركوب انقلابيون و بدترشدن اوضاع بيم دارند. ج: شاعران براي توصيف لومومبا از نمادهايي همچون شمشير، عقاب و ستارۀ راهنما بهره برده‌اند.

The word oppression evokes the concepts such as savior, hero, and oppression; in the same vein, about sixty years ago, the tyranny of the Belgian and American colonizers led the minds of the people of this land to seek a way to liberation until Patrice Lumumba put an end to this expectation, with the support of internally displaced elements in the Congo. The present study has been done in a descriptive-analytical method and it has been based on the American school of comparative literature and by examining the interaction of Persian and Arabic cultures as well as the literary view of poets of these two languages on the epic of this hero, the political events of Lumumba's life, it explores the fate of the Congolese people. Through this comparison, the following results were obtained: A: In the poetry of Persian poets centered on Patrice Lumumba, the intellectual dimension prevails over the emotional dimension, while in Arabic poetry, the opposite is true. B: The reaction to the Lumumba revolution in Persian and Arabic poetry takes two different forms; thus, most Arab poets hope for revolutions such as the Lumumba revolution and they believe that a bright future awaits the revolutionaries; Whereas in Persian poetry, poets are not very optimistic about the end of revolutions like the Lumumba revolution and they are afraid of the repression of revolutionaries and the worsening of the situation. A: Poets have used symbols such as sword, eagle and guiding star to describe Lumumba.