جستاري در موانع نظري رشد و گسترش آثار غنايي منثور

A look at the theoretical obstacles to the growth and development of prose lyric works

گستردگي و عمق مفاهيم ادبيات غنايي در كنار تنوع مصاديق اين نوع ادبي، از درخشان ترين ويژگي هاي ادبيات فارسي به شمار مي رود. درحالي كه آفرينش ساير انواع ادبي در دوره هايي از تاريخ، ضعف هايي از خود نشان مي دهد، ادب غنايي، با اقبالي رو به رشد و تكاملي روزافزون مواجه بوده است. ليكن آنچه در شناخت جوانب گوناگون اين نوع ادبي به صورت يك نقطه ابهام، قابليت طرح و پيگيري دارد اين است كه تحت تاثير چه موانعي، آثار منثور مستقل و غنايي محض نسبت به اشكال و انواع منظوم آن، از كم شماري چشمگيري برخوردارند. فقدان نظريه اي مشخص و مطرح در باب اسلوب نثر فارسي، يافتن پاسخي براي پرسش فوق را دشوار مي كند؛ بنابراين در اين پژوهش تلاش شد در درجه نخست با مراجعه به ديباچه آثار منثور و كتب ترسلي، برخي از تعاريف و ملاك هاي نثر فارسي احصا شود تا از رهگذر برابر نهادن بايسته هاي ارايه كلام غنايي با چهارچوب هاي انشاي نثر فارسي، موانع نظري رشد و گسترش آثار غنايي منثور، وضوح بيشتري پيدا كند. ازآن رو كه پژوهش حاضر بر مولفه هاي نظري متمركز است، از نقد و تحليل ادبي متون و قطعات نثر غنايي صرف نظر و چهار عامل نظري به عنوان مقدمه اي در شناخت عوامل احتمالي موثر در كم شماري نثر غنايي در ادبيات فارسي معرفي شد.

The extent and depth of the lyric literature concepts along with the examples variety of this literary genre in the area of Persian literature are considered as the most outstanding features of Persian language and literature. While the creation of other literary genres (epic and didactic) has shown weaknesses in some periods of history, lyric literature has been encountered with growing attention and increasing evolution. But what it takes to understand the various aspects of this literary genre as a point of ambiguity has the sufficiency to express and research about is that under what constraints lyric prose works are impressively low in number comparing to forms and types of its poetry. The lack of a determined and proposed theory in the case of Persian prose method makes it difficult to find an answer to this question. Therefore, it was attempted foremost by referring to prose works and books related to writing principles and rules to elicit some of the definitions and criteria of Persian prose, so by the way of setting the necessity of providing the lyric words and the frameworks of Persian prose essays against each others, the theoretical impediments to the growth and development of prose lyric works become more clear.Since the present study focuses on theoretical components, the literary criticism and analysis of lyric prose texts and fragments are neglected and four theoretical factors were introduced as possible contributing factors to lyric prose deficit in Persian literature.