كليدواژه :
تيپ هاي شخصيتي , نمادهاي جانوري , آلفرد آدلر , ادب عامه , گزين گويه هاي ادبي
چكيده فارسي :
تحليل متون ادبي با بهره گيري از نظريه هاي روان شناختي كه ذيل عنوان نقد روان شناختي و گاه مبتني بر آموزه هاي فرويد و نقد روان كاوانه از آن ياد مي شود، رويكردي كاربردي عمل گرا در مواجهه با متن ادبي است؛ رويكردي ميان رشته اي كه دو حوزه از علوم انساني را به هم پيوند مي دهد و دريچه هايي تازه را بر درك متن مي گشايد. مسيله شخصيت و نيز، چگونگي و چندگانگي تيپ هاي شخصيتي، حوزه اصلي كاربرد روان شناسي در واقعيت پيش روي دنياي بيروني است. آگاهي از اين مقوله، به بهبود روابط اجتماعي و چگونگي تعاملات سازنده منجر مي شود. تيپ هاي شخصيتي نه تنها در عينيت بيروني و در روابط آشكار اجتماعي، كه در متون ادبي نيز ظاهر مي شوند و به ايفاي نقش مي پردازند كه فراتر از اين، جانوران نمادين به كار رفته در گستره ادبيات عامه و امثال و حكم، در كاركردي ژرف و عميق، مي توانند نمودبخش تيپ هاي شخصيتي باشند. آلفرد آدلر، پيش گام روان شناسي اجتماعي و صاحب نظريه روان شناسي فردي، با معرفي چهار تيپ شخصيتي، يكي از اثرگذارترين نظريه ها را در اين حوزه ارايه كرده است. جستار پيش رو، مبتني بر اين چارچوب نظري و با روش توصيفي تحليلي به بررسي گزين گويه هاي ادبي و فرهنگ عامه پرداخته و روايي اين نظريه را در گستره شماري از گزاره هاي ادبي و باورهاي عامه، نشان داده است. پژوهش حاضر، به مثابه نخستين پژوهشي كه نظريه مذكور را از حوزه يك يا چند اثر منسجم، به گستره تاريخي كاربردي گزين گويه هاي ادبي و فرهنگ عامه برده است، نشان مي دهد كه چگونه گزين گويه ها به دليل اتكا بر انگاره هاي فرهنگي و با توجه به ماهيت موجز و تاثيرگذار خويش، حيوانات نمادين سمبليك را در هييت تيپ هاي شخصيتي روان شناختي بازتاب مي دهند.
چكيده لاتين :
The analysis of literary texts using psychological theories, which are referred to as psychological critique, and sometimes based on Freud's teachings as psychoanalytic critique, is a practical-pragmatic approach in dealing with literary text. It is an interdisciplinary approach that connects two areas of humanities and opens new windows on text comprehension. The issue of personality, and its multiple types, is the main area of applying psychology in the reality of the outside world. Awareness of this category leads to improved social relationships and constructive interactions. Personality types appear and play a role not only in external objectivity and in obvious social relations, but also in literary texts. Beyond that, the symbolic animals used in popular literature and proverbs, in a deep and profound function, can represent the personality types. Alfred Adler, a pioneer of social psychology and the theorist of individual psychology, has introduced one of the most influential theories in this field by presenting four personality types. The current paper, based on this theoretical framework and with a descriptive-analytical method, examines the literary proverbs and folk culture, and shows the validity of this theory in a range of literary statements and folk beliefs. This study, taking the theory from the field of one or more coherent works to the historical-applied literary proverbs and folk culture, shows how the proverbs, based on their cultural schemata, and due to their concise and influential nature, reflect symbolic animals in the form of psychological personality types.
