سياست منابع آب تركمنستان در فضاي هيدروپليتيك آسياي مركزي

Turkmenistan’s Policy on Water Resources in Hydropolitics of Central Asia

امنيت آب، انرژي و غذاي كشورهاي آسياي مركزي به دليل ماهيت بهشدت يكپارچه سازه‌هاي آبي و هيدروپليتيك پيچيده و دستكاري شده منطقه به طور بالقوه تحت تأثير تغييرات حتي اندك در سياست آبي هر يك از اين پنج كشور قراردارد. از اينلحاظ، آسياي مركزي يا دستكم هر يك از دو مجموعه كشورهاي واقع در دو حوضه آبريز آمودريا و سيردريا را ميتوان به مثابه يك مجموعه امنيتي هيدروپليتيك درنظرگرفت. هدف مقاله حاضر، تحليل و ارزيابي سياست منابع آب تركمنستان در مجموعه امنيتي هيدروپليتيك آمودريا با تأكيد بر چگونگي استفاده از آب هاي روان سطحي فرامرزي است. پرسش اصلي اين است، «مشكلات آبي تركمنستان از كجا ريشه ميگيرد و راه حل عملياتي فايقآمدن بر آنها چيست؟»در پاسخ اين فرضيه به آزمون گذاشته شده است كه «ريشه مشكلات آبي تركمنستان به تقاضاهاي رو به رشد آبياري در اين كشور تحت تأثير سه عامل رشد سريع جمعيت، عدم آبياري بهينه و تغيير اقليم بازميگردد كه در صورت بهينه سازي مصرف آب و ايجاد سازوكار چندجانبه تخصيص منصفانه آب با هدف تأمين امنيت آب-انرژي همه كشورهاي واقع در مجموعه امنيتي هيدروپليتيك آمودريا تا حد زيادي مرتفع خواهدشد». مقاله حاضر از نوع كيفي (توصيفي-تحليلي) بوده و با استفاده از روش شناسي استنتاجي انجام پذيرفته است و داده هاي توصيفي و يافته هاي بهدست آمده به اين شيوه نيز تحت مفهوم امنيت آب و نظريه مجموعه امنيتي هيدروپليتيك تجزيه و تحليل شده اند. تحليل يافته هاي مقاله ضمن تأييد نسبي فرضيه بالا نشان مي دهند، تركمنستان و ديگر كشورهاي آبي پايين دست چاره اي جز "كنارگذاشتن گزينه كشاورزي نقدي و تمركز بر روي طرح هاي جايگزين براي درآمدزايي و اشتغال جمعيت روستايي" يا "دنباله روي از الگويي مشابه سيستم تبادل آب-انرژي دوران شوروي" ندارند.

Due to the extremely indiscrete nature of the aquatic structures and the complicated and manipulated hydropolitics of Central Asia, the water, energy and food security in every country in the region is potentially affected by even a slight change in the water politics of each of the five states. Accordingly, Central Asia, or at least every set of states situated at two drainage basins of Amu Darya and Syr Darya, could be considered as a hydropolitical security complex. This study analyzes and evaluates Turkmenistan’s policy on water resources within the Amu Darya hydropolitical security complex, with an emphasis on the use of extraterritorial surface runoff. The question is “what do Turkmenistan’s water problems arise from and what is the practical way to overcome them?” In response, the hypothesis that was tested is that “the water problems in Turkmenistan are caused by growing demands for irrigation in that country that are the result of three factors: rapid population growth, non-optimal irrigation methods, and the climate change. A plan to optimize the water consumption and develop a multilateral mechanism for fair allocation of water with the purpose of ensuring water-energy security in all countries located in the Amu Darya hydropolitical security complex would address the water problems to a large extent.” This article is based on qualitative method (descriptive-analytical research) and has used inductive methodology. The descriptive statistics and the findings based on this method have been analyzed in the light of the concept of water security and the hydropolitical security complex hypothesis. An analysis of the findings of the article confirm the abovementioned hypothesis to some extent, suggesting that Turkmenistan and other downstream countries have no choice but to “abandon the option for cash crop farming and focus on substitute plans to generate profit and provide employment for the rural population” or to “follow a pattern similar to the water-energy barter system under the Soviet Union”