نقد ترجمۀ فارسي‌ داستان «نهرالذهب» براساس نظريۀ سطح معنايي -لغوي الگوي گارسس

الگوها و مدل‌هاي متفاوتي از سوي نظريه‌پردازان ترجمه‌، ارائه شده است ‌كه به‌ عنوان معياري مناسب و با كاركرد دقيق‌تر براي‌ سنجش‌ ترجمه‌ها به‌كار مي‌روند. نظريۀ ارزيابي‌ كيفيّت‌ ترجمۀ كارمن گارسس (1994) از مهم‌ترين نظريات حوزۀ زبان‌شناختي‌ است‌كه‌‌ به‌منظور تشخيص سطح‌كيفي ترجمه‌ها، سازمان يافته و به‌تحليل ‌كيفي ‌متون ترجمه شدۀ ادبي مي‌پردازد. در اين نوشتار، برآنيم‌ براساس الگوي پيشنهادي‌ گارسس در سطح معنايي– لغوي، ترجمۀ داستان «نهرالذهب» يعقوب الشاروني‌ را با عنوان «رودخانۀ طلايي» از وحيد سبزيان‌پور‌ و حُسيبه وكيلي با در نظر‌گرفتن متن اصلي داستان بررسي كنيم. مهم‌ترين يافته‌هاي اين نوشتار كه با روش توصيفي– تحليلي نگاشته شده، بيانگر آن است‌كه اين ترجمه از لحاظ سطح «معنايي– لغوي» موارد محدودي از داده‌هاي قابل تطبيق با نظريۀ ‌گارسس و زيرگروه‌هاي متعدّدآن از قبيل قبض و بسط نحوي، اقتباس، تعريف يا توضيح برحسب اختلافات فرهنگي و ابهام و... را در خود جاي داده است. زبان‌شناسان معتقدند دلالت‌هاي مختلف يك صورت واحد، منجر به ابهام ميشود. مطابق نظر گارسس، ابهام ممكن است عمدي يا سهوي باشد. ابهام عمدي يا هنري بايد منتقل‌ شود و ابهام غيرعمدي بايد برطرف شود. طبق بررسي انجام شده در اين ترجمه در كتاب نهرالذهب هيچ‌گونه ابهامي مشاهده نشد. براساس‌ يافته‌هاي اين مقاله، «اقتباس» يا همان انتخابِ معناييِ نزديك جمله‌ يا كلمه در ترجمه داراي بيشترين بسامد ‌و «توضيح»؛ يعني بيان توضيح دربارۀ كلمه در پاورقي يا پرانتز، كمترين مورد را دارا بوده و قبض ‌نحوي يا همان كاهش واژگان در ترجمه ‌كه از نكات منفي اشاره شده به آن در نظريۀ گارسس است، مواردي بيان شده است.