الگوي مفهومي توسعه حرفه‌اي اعضاي هيئت علمي به‌منظور ارتقاي كيفيت در آموزش مهندسي

امروزه، در آموزش عالي كشور ما، بعد از يك دوره رشد كمّي موضوع ارتقاي كيفيت آموزش به يك هدف و مطالبه عمومي به‌ويژه در آموزش مهندسي تبديل شده است. در مسير ارتقاي كيفيت آموزش مهندسي عوامل مختلفي مؤثرند كه يكي از مهم‌ترين آنها اعضاي هيئت علمي است. اين پژوهش با هدف ارائه الگويي براي توسعه حرفه‌اي اعضاي هيئت علمي به‌منظور ارتقاي كيفيت در آموزش مهندسي انجام شده است. رويكرد پژوهش كيفي و اكتشافي بود كه به روش تحليل تفسيري انجام شد. براي اين منظور محتواي مقالات و اسناد مكتوب موجود در قلمرو توسعه حرفه‌اي اعضاي هيئت علمي طي ده سال گذشته تحليل شد. ابتدا پيشينه موضوع و الگوهاي ارائه شده توسط محققان در پايگاه‌هاي علمي داخلي و خارجي شناسايي و پس از انتخاب مرتبط‌ترين منابع، در خصوص تحليل آنها و استخراج مفاهيم مرتبط اقدام شد. داده‌ها با استفاده از روش كدگذاري و در دو مرحله كدگذاري باز و محوري تحليل شدند. پس از تحليل اسناد پژوهشي شناسايي شده و استخراج مفاهيم مرتبط (تعداد 120 مفهوم از 25 سند)، الگوي توسعه حرفه‌اي اعضاي هيئت علمي طراحي شد. در مرحله بعد، به‌منظور اطمينان از اعتبار يافته‌ها، الگوي طراحي شده به پنج نفر از صاحبنظران حوزه آموزش عالي و آموزش مهندسي عرضه شد و همچنين با آنها مصاحبه نيمه‌ساختاريافته‌اي به‌منظور تكميل الگو صورت گرفت. الگوي ارائه شده در اين مقاله يك الگوي فرايندي و محتوايي است. بر مبناي اين الگو، نقطه آغاز برنامه‌هاي توسعه هيئت علمي، مأموريت و اهداف دانشگاه است و برنامه‌هاي توسعه حرفه‌اي مبتني بر نيازهاي اعضاي هيئت علمي طراحي مي‌شود. همچنين راهبردهاي مختلفي براي اجراي برنامه‌هاي توسعه حرفه‌اي ارائه شده است و برخورداري از سازوكار ارزشيابي و بازخورد از ديگر ويژگي‌هاي اين الگوست كه آن را از ساير الگوهاي مشابه متمايز مي‌سازد.