تبيين دستور كار همگرايي منطقه درياي خزر با تاكيد بر وابستگي‌هاي متقابل

Explication of Agenda for Convergence in Caspian Sea Region with Emphasis on Mutual Dependencies

افزايش كشورهاي ساحلي درياي خزر به واسطه فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در پايان قرن بيستم و اهميت مناطق به واسطه افول هژموني ايالت متحده بر نظام بين ­الملل در ابتداي قرن بيست­ ويكم شرايط ظهور يك منطقه جديد با نام منطقه درياي خزر را فراهم كرده است. منطقه درياي خزر كه از پنج كشور ساحلي تشكيل شده، داراي يك قدرت بزرگ، يك قدرت منطقه ­اي و سه قدرت محلي است. باتوجه به اينكه اين منطقه در نقطه اتصال قاره آسيا به اروپا قرار گرفته و منابع فراواني را در خود جاي داده، توجه بازيگران فرامنطقه ­اي به اين منطقه معطوف شده است و اين افزايش توجه مي­ تواند، آينده منطقه را به سوي يك محيط آشوب زده سوق دهد. بنابراين مقاله حاضر به دنبال پاسخگويي به اين پرسش اساسي است كه "چگونه مي­توان دستوركار همگرايي منطقه ­درياي خزر را مشخص نمود؟" در پاسخ به اين پرسش از روش پژوهش تركيبي- اكتشافي دو مرحله­ اي- استفاده شده است. در مرحله نخست با استفاده از منابع كتابخانه‌اي وابستگي­ هاي متقابل امنيتي كشورهاي منطقه درياي خزر كه بر روند همگرايي موثر است در پنج حوزه نظامي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي احصا شده است. در مرحله بعد با استفاده از گويه­ هاي احصا شده ابزار پرسش­نامه­ تدوين و از نمونه­ 24 نفر آشنا با مسائل منطقه، نظرسنجي به ­عمل آمده است. در انتها با تحليل كمي پرسش­نامه ­ها سياست ­هاي سفلي از سياست‌هاي عليا تفكيك و دستوركار همگرايي منطقه درياي خزر پيشنهاد شده است.

A rise in the number of the Caspian Sea littoral states after dissolution of the Soviet unio‎n at the end of the 20th century and the significance of those areas due to the decline of the United States’ hegemony in the international system at the beginning of the 21st century have set the stage for the emergence of a new region called the Caspian Sea region. The Caspian Sea region is comprised of five littoral states, including a big power, a regional power, and three local powers. Considering that the region is situated in a zone where Asia connects Europe and which holds abundant resources, it has attracted the attention of trans-regional actors. Such growing attention may drive the future of the region into chaotic situation. This study seeks to find an answer to the basic question that “how is it possible to define the agenda for convergence in the Caspian Sea region?” To answer this question, a mixed research method -- two-stage exploratory research method -- was employed. In the first stage, library resources were used to assess the mutual security dependencies of the Caspian Sea regional states which would affect the process of convergence in the military, political, economic, social and environmental spheres. In the next stage, the extracted data was used to prepare the tools for a questionnaire, which was completed by a group of 24 people familiar with the regional issues. Ultimately, a quantitative analysis of the questionnaires have been conducted to separate the low politics from the high politics and propose an agenda of convergence in the Caspian Sea region.