تدوين الگوي انتخاب حسابرس مستقل در ايران

هدف: حسابرسان مستقل، در اعتباردهي به‎صورت‌هاي مالي و انتشار اطلاعات حسابداري شركت‌ها، نقش بسزايي دارند. انتخاب حسابرس مستقل، مهم‌ترين تصميم سهام‌داران براي اعتباربخشي به‎صورت‌هاي مالي است. در اين پژوهش به تدوين الگوي انتخاب حسابرس مستقل در ايران پرداخته مي‌شود. در اين راه، تلاش شده است تا از ديدگاه عوامل مؤثر بر اين موضوع كه در وهله نخست حرفه حسابرسي، سپس مؤسسه‌هاي حسابرسي و در نهايت صاحب‌كاران را شامل مي‌شود، الگوي كامل و همه‌جانبه‌اي از انتخاب حسابرس مستقل ارائه شود. روش: روش پژوهش از ﻟﺤﺎظ ﻫﺪف در گروه پژوهش‌هاي اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ، از ﺟﻨﺒﻪ ﺟﻤﻊ‌آوري داده‌ﻫﺎ در دسته پژوهش‌هاي كيفي و از ﺣﻴﺚ نتيجه در زمره پژوهش‌هاي توسعه‌اي قرار مي‌گيرد. ﺑﺮ اﺳﺎس روش‌ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﻴﻔﻲ و با استفاده از نظريه برخاسته از داده‌ها، ﭘﺲ از ﺟﻤﻊ‌آوري اطلاعات از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ، داده‌ها به سه صورت ﺑﺎز، محوري و گزينشي ﻛﺪﮔﺬاري ﺷﺪﻧﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ الگوي ﭘﮋوﻫﺶ ﻃﺮاﺣﻲ شد. يافته‌ها: بر اساس رهيافت نظام‌مند در نظريه برخاسته از داده‌ها، الگوي انتخاب حسابرس مستقل همراه با مؤلفه‌هاي توضيح‌دهنده آن، يعني شرايط علّي، شرايط بستر، راهبردها، عوامل مداخله‌گر و پيامدها، تبيين شد. نتيجه‌گيري: در تدوين الگوي انتخاب حسابرس، انگيزه‌هاي صاحب‌كار براي انتخاب حسابرس، جزء شرايط علّي شناسايي شده است كه اين انتخاب در بستري از وضعيت كلان اقتصادي و وضعيت عمومي بازار سرمايه صورت مي‌گيرد. راهبردهاي انتخاب حسابرس نيز، اَشكال و روش‌هاي مختلف انتخاب است كه به دو دسته قانوني و واقعي انتخاب دسته‌بندي مي‌شود. از عوامل مداخله‌گر مهم و مؤثر بر اين راهبردها، مي‌توان به ويژگي‌هاي تأثير‎گذار مؤسسه حسابرسي، الزامات نشئت‌گرفته از قوانين، ارتباطات و شناخت بين صاحب‌كار و حسابرس و حق‌الزحمه حسابرسي اشاره كرد. در اين الگو، راهبردهاي بسيار مهم براي انتخاب حسابرس نيز عبارت‌اند از انتخاب حسابرس بر اساس ارتباطات، شناخت متقابل، جست‌وجوي ساده، منافع مالي و برگزاري مناقصه كه مي‌تواند پيامدهايي در سطح شركت، بازار سرمايه و در سطح كلان اقتصاد به همراه داشته باشد.