بررسي نقش و اهميت كاركردهاي اكوسيستمي رودخانه ها با استفاده از مدل هاي تصميم گيري چند معياره (مطالعه موردي: رودخانه تجن محدوده شهر ساري)

رودخانه هاي شهري به عنوان يكي از ساختارهاي طبيعي شهر، به دليل ارزش هاي محيط زيستي، اقتصادي، فرهنگي و ارائه خدمات اكوسيستمي از منابع با اهميت شهرها مي باشند. هدف از اين مطالعه بررسي نقش و اهميت كاركردهاي اكوسيستمي رودخانه تجن يكي از مهم ترين رودخانه هاي ايران در استان مازندران، شهر ساري است. به منظور نيل به اين هدف از مدل هاي تصميم گيري چند معياره شامل تكنيك اِنتروپي (Entropy) به منظور محاسبه وزن كاركردهاي اكوسيستمي رودخانه و تكنيك ترجيحات بر اساس مشابهت به راه حل ايده‌آل (TOPSIS) و مدل مجموع ساده وزين (SAW ) براي اولويت بندي كاركردها استفاده گرديد. در اين مطالعه داده هاي پژوهش به صورت پيمايش ميداني، نمونه گيري تصادفي و از 239 پرسشنامه كه در زمستان 1397 و بهار 1398 توسط ساكنين شهر ساري (شهروندان ساروي) تكميل گرديد استخراج شد تا نمايان شود كداميك از كاركردهاي اكوسيستمي رودخانه ي تجن شامل كاركردهاي تنظيمي، زيستگاهي، توليدي و اطلاعاتي داراي اهميت بيشتري براي ساكنين شهر ساري مي باشند. تجزيه و تحليل يافته هاي وزن دهي كاركردهاي اكوسيستمي رودخانه تجن شهر ساري از طريق تكنيك Entropy نشان داد كه كاكردهاي زيستگاهي، توليدي، اطلاعاتي و تنظيمي به ترتيب با كسب وزن هاي 0.2511، 0.2501، 0.2500 و 0.2488 ، بيشترين وزن را به خود اختصاص داده اند. براساس نتايج بدست آمده از اولويت بندي كاركردهاي اكوسيستمي رودخانه تجن با مدل هاي TOPSIS و SAW ، كاركردهاي زيستگاهي، توليدي، تنظيمي و اطلاعاتي در اولويت اول تا چهارم قرار گرفتند. نتايج اين تحقيق نشان داد براي 39 درصد از شهروندان ساروي (پاسخگويان) كاركرد زيستگاهي، 27 درصد از شهروندان كاركرد توليدي، 25 درصد از شهروندان كاركرد تنظيمي، 9 درصد از شهروندان كاركرد اطلاعاتي داراي اولويت اول مي باشند. با مشخص شدن اولويت كاركردهاي اكوسيستمي رودخانه تجن، پيشنهاد مي شود نتايج پژوهش حاضر به عنوان يك الگو در اختيار طراحان و تصميم گيران مهندسي رودخانه و بهسازي منظر حاشيه رودخانه شهري قرار گيرد تا طرح هايي را در جهت تعادل اكوسيستم رودخانه و پايداري كيفيت محيط زيست شهري اجرا نمايند.