ايران و محور چين- روسيه در آسياي مركزي

Iran and Sino-Russian Axis in Central Asia

منطقه آسياي مركزي به لحاظ پيوندهاي ژئوپليتيك و ژئواستراتژبك از اهميت قابل توجهي براي ايران برخوردار است. اين در حالي است كه در سال‌هاي اخير دو كشور چين و روسيه نيز توجه بيشتري را به سمت آسياي مركزي سوق داده و ابتكارات بسياري را براي گسترش نفوذ و تاييد تقدم خود ارائه كرده‌اند. هدف مقاله حاضر، بررسي ابعاد و ويژگي‌هاي محور چين-روسيه در آسياي‌مركزي و فرصت‌هايي است كه راهبرد دو كشور در اين منطقه پيش‌روي جمهوري اسلامي ايران قرار مي‌دهند. بر اين پايه، مقاله حاضر با استفاده از روش توصيفي - تحليلي به دنبال دست يافتن به پاسخي مناسب براي اين پرسش است كه در ميان اهداف منطقه‌اي مسكو و پكن در آسياي مركزي، جمهوري اسلامي ايران چگونه مي‌تواند به تامين منافع خود در اين منطقه نزديك‌تر شود؟ فرضيه مقاله اين است كه «نگراني متقابل چين و روسيه در خصوص منافع امنيتي، اقتصادي و نهادي منجر به اتخاذ سياست‌هاي هماهنگ از جانب دو كشور شده اين موضوع توازن منطقه‌اي را به دنبال دارد و جمهوري اسلامي ايران مي‌تواند در چنين فضايي با در پيش گرفتن رويكرد مشاركت‌گراي تدافعي به تامين منافع اقتصادي و امنيتي خود در منطقه نزديك شود». پايه‌هاي نظري مقاله بر نظريات واقع‌گرايان (ساختاري) تدافعي و تهاجمي استوار است و يافته‌هاي موجود بر اساس گردآوري اطلاعات به صورت كتابخانه‌اي، اسناد، منابع فضاي مجازي و آمار و ارقام مي‌باشد.

Central Asia is of great significance for Iran in terms of geopolitical and geostrategic links. In the meanwhile, China and Russia have also paid more attention to Central Asia in recent years and have put forward many initiatives to extend their influence and assert their superiority. This article studies the dimensions and features of Sino-Russian axis in Central Asia and the opportunities that the strategies of the two countries in this region would provide for the Islamic Republic of Iran. Based on the descriptive-analytical research method, the article looks for an appropriate answer to the question on how the Islamic Republic of Iran can get closer to the fulfillment of its interests in that region amid the regional purposes of Moscow and Beijing in Central Asia. The hypothesis is that “China and Russia’s mutual concerns about the security, economic and institutional interests have forced the two countries to adopt coordinated policies. This would bring about regional balance, as the Islamic Republic of Iran can adopt a defensive participation approach in such circumstance to get closer to the fulfillment of its economic and security interests in the region.” The theoretical pillars of the article are based upon the theories of defensive and offensive (structural) realists, and the findings are the result of data gathered from the libraries, documents, sources in the virtual space, and the statistics and figures.