نقد اقتصاد سياسي خودكارسازي فرايندهاي شغلي در ايران پس از انقلاب؛ مطالعۀ موردي بانك‌داري الكترونيك

The Critique of Political Economy of Business Process Automation in Post-Revolutionary Iran; Case Study: E-Banking

اين تحقيق با هدف مطالعۀ تأثير ICT در خودكارسازي فرايندهاي شغلي در بخش بانك‌داري الكترونيكي از منظر نقد اقتصاد سياسي انجام شده است. بدين‌ترتيب، نگارندگان پژوهش با استفاده از روش تحليل ثانويه و استفاده از قانون انباشت عام سرمايه به‌منزلۀ چهارچوب نظري دو پرسش را بررسي كرده‌اند: نسبت بين سرمايۀ ثابت و سرمايۀ متغير در كل اقتصاد ايران و در بخش مشاغل مرتبط با ICT چه تغييراتي داشته است؟ خودكارسازي فرايندهاي كاري در بخش بانك‌داري ايران از زمان ورود ICT به اين بخش چه‌ميزان بوده است؟ نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه در چهار دهۀ گذشته در اقتصاد ايران نسبت سرمايۀ ثابت به سرمايۀ متغير همواره درحال افزايش بوده است كه نسبت اين افزايش در اقتصاد مبتني‌بر ICT بيش‌تر هم بوده است. به اين معنا كه با گذشت زمان، تعداد نيروي كار كم‌تري تعداد ماشين‌آلات و تكنولوژي‌هاي بيش‌تري را به‌كار مي‌گيرد. هم‌چنين، مطالعۀ روند بانك‌داري الكترونيكي در ايران نيز اثبات‌كنندۀ قانون عام انباشت سرمايه است؛ به‌طوري‌كه طي يك دهۀ اخير روند استفاده از بانك‌داري الكترونيكي در تمامي حوزه‌ها به‌صورت مداوم درحال افزايش بوده است كه اين به‌معناي خودكارشدن بيش‌ازپيش فعاليت‌ها و خدمات مالي در ايران است.

This paper studies the impact of ICT on Business Process Automation in e-banking. With using the secondary analysis as method research and the general law of capitalism accumulation as theory, the research has focused on two questions: What has been the difference between constant capital and variable capital in the Iran’s economy over the past 4 decades and in the ICT sector over the 1 decade? What has been the Business Process Automation in banking since ICT entered this sector? The results show that in the last four decades, the ratio of constant capital to variable capital has always been increasing in the Iranian economy. The increase was even greater in the ICT sector. This means that over time, more machineries and technologies are being adopted by fewer workers. Also results about the process of E-banking in Iran proves the general law of capitalism accumulation, so that over the last decade, the trend of using E-banking has been steadily increasing, which means more than just automation in financial services Iran.