ژئواكونومي و نظم منطقه‌اي (نورديك، شرق‌آسيا، و خاورميانه)

ژئواكونومي و نظم منطقه‌اي (نورديك، شرق‌آسيا، و خاورميانه)

در دو سدۀ گذشته، به ‌واسطۀ تفوق حوزۀ ژئوپولتيك، مسائل ژئواكونوميك نيز متأثر از آن و به‌‌عنوان يكي از زيرشاخه‌‌هاي آن شناخته شده است و خصوصاً در ايران و از جانب جغرافي‌‌دانان سياسي به‌عنوان يكي از زيرسيستم‌‌هاي سياست جغرافيايي قلمداد شده است. اين درحالي است كه ژئواكونومي يكي از حوزه‌‌هاي مجزا با ژئوپولتيك محسوب مي‌‌شود و در مفاهيم و روش‌‌شناسي دو مسير متفاوت از يك‌ديگر را طي مي‌‌كنند. اين موضوع وقتي با ملاحظات مربوط به نظم منطقه‌‌اي نيز مرتبط مي‌‌شود با آسيب‌‌پذيري ژئوپولتيك و ناتواني آن در تحليل بسياري از موقعيت‌‌هاي هم‌گرايانه و واگرايانه هم‌راه مي‌‌شود، به‌نحوي‌كه بسياري از كساني كه در بستر ژئواكونومي به مطالعات و تحقيقاتي دست زده‌اند معتقدند كه نظم ژئواكونوميك با نظم ژئوپولتيك متفاوت است (اگر متباين نباشد). اين موضوع را مي‌‌توان با مطالعۀ مقايسه‌‌اي بين سه منطقۀ «خاورميانه»، «جنوب شرق آسيا»، و «نورديك» مشاهده كرد. سؤال اين است كه چگونه ژئواكونومي وضعيت اخير نظم منطقه‌اي در سه حوزۀ منطقه‌‌اي نورديك، جنوب شرق آسيا، و خاورميانه را صورت‌‌بندي مي‌‌كند؟ فرضيه‌‌اي كه در اين‌جا مي‌‌توان به آن اشاره كرد اين است كه باتوجه‌به متغيرهاي الگويي كانتوري و اشپيگل، حوزۀ ژئواكونوميك منطقۀ نورديك (كشورهاي سوئد، نروژ، دانمارك، فنلاند، و ايسلند) واحد منطقه‌‌اي ژئواكونوميك، منطقۀ جنوب شرق آسيا به‌سمت تكامل هم‌گرايي با تكيه بر هويت جاذب و منطقۀ خاورميانه منطقۀ ژئواكونوميك واگرايانه را تجربه مي‌‌كند. اين مقاله ضمن بررسي ابعاد مفهومي و نظري به‌سراغ بررسي جايگاه ژئواكونومي بعد از فروپاشي نظم دوقطبي خواهد رفت و مؤلفه‌‌هاي تعيين‌‌كننده و تأثيرگذار ژئواكونومي را در شكل‌‌دهي به نظم منطقه‌‌اي، باتوجه‌به نظرات دو انديشمند روابط بين‌الملل، يعني كانتوري و اشپيگل، درخصوص هم‌گرايي و واگرايي بررسي خواهد كرد و تأثير تعيين‌كنندۀ اقتصاد بر شكل‌دهي به امنيت و تغيير پارادايمي از ژئوپولتيك به ژئواكونومي را در قوام و دوام نظم منطقه‌‌اي در سه منطقۀ نورديك، جنوب شرق آسيا، و خاورميانه واكاوي مي‌‌كند.

At recent centuries, due to the dominance of the geopolitical field, geoeconomic issues have also been as one of its (geopolitics) sub-sectors, especially by Iranian geopoliticians. While geoeconomics is one of the distinct areas of geopolitics, it follows two different paths in terms of theoretical and methodology, especially when it is linked to regional order (convergent and divergent situations). This can be seen by comparing the study of the three regions, Middle East, SoutheastAsia and the Nordic. The question of this research is how does geoeconomy shape regional order in the three regions: Nordic, Southeast Asian, and MENA? The hypothesis that can be mentioned, is that the geoeconomic domain of the Nordic region (Sweden, Norway, Denmark, Finland and Iceland) is the geoeconomic unit of the region, The Southeast Asian region is geoeconomic zone towards the evolution of convergence, and MENA geoeconomic is experiencing a divergent order. This paper, will examine the decisive impact of the economy on shaping security and paradigm shifting from geopolitical to geoeconomic regional order in the Nordic regions, Southeast Asia and the MENA.