گذار از نظم هژمونيك به نظم پساهژمونيك و روابط جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي (2020-2001)

(Transition from hegemonic order to post-hegemonic order and relations between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia (2001-2020

ساخت حاكم بر نظام بين ­الملل و عواقب خاصي كه چنين نظمي بر الگوهاي تعامل و دوستي- دشمني منطقه ­اي مترتب مي ­سازد، سطح و دامنة تنش ­هاي ايران و عربستان را تحت تأثير قرار مي­دهد. در قالب سياست دوستوني نيسكون، تهران و رياض با ايفاي نقش­ هايي مكمل بازتوليد نظم منطقه ­اي مطلوب آمريكا را به­ عهده داشتند. وقوع انقلاب اسلامي در ايران و پايان جنگ سرد تغييراتي را در اين روند به­ وجود آورد. پرسش اصلي مقالة حاضر اين است كه ساختار نظام بين‌الملل حد فاصل سال­هاي 2001 تا 2020 چگونه بر سطح تنش در روابط جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي تأثير داشته است؟ يافته­ هاي مقاله با تكيه بر گزاره ­هاي نظري نو واقع­ گرايي و رهيافت ثبات هژمونيك نشا ن مي دهد كه در دورة زماني مورد مطالعه، اقتدار هژمونيك آمريكا در ساختار نظم بين ­المللي به­سمت چندجانبه­ گرايي در حال گذار بوده و به همين نسبت با تضعيف تمركز ساختاري امريكا و برجسته شدن نقش روسيه و چين در روندها و پويايي­ هاي منطقه­ اي خاورميانه، روابط عربستان سعودي و ايران براي كسب رهبري جهان اسلام و دستيابي به منزلت برتر منطقه ­اي تنش­هاي بيشتري را باز توليد نموده است. مقاله حاضر توصيفي- تحليلي بوده و اطلاعات موردنياز به روش كتابخانه­ اي و مراجعه به منابع اينترنتي گردآوري مي ­شود.

The governing structure of the international system and the particular consequences that such an order has on patterns of interaction and friendship-regional enmity affect the level and extent of tensions between Iran and Saudi Arabia. In the form of Nixon's Twin Pillars Policy, Tehran and Riyadh played complementary roles in reproducing the favorite American regional order. The outbreak of the Islamic Revolution in Iran and the end of the Cold War brought about changes in this process. The main question of the present article is how the structure of the international system between 2001 and 2020 has affected the level of tension in the relations between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia? Based on the theoretical propositions of Neo-realism and hegemonic stability approach, the findings of the article show that during the period under study, American hegemonic authority in the structure of the international order was shifting to multilateralism and Similarly, by weakening the US structural focus and highlighting the role of Russia and China in regional trends and dynamics in the Middle East, Saudi-Iranian relations have reproduced more tensions to gain leadership in the Islamic world and regional supremacy. The present article is descriptive-analytical and the required information is collected by library method and referring to internet resources.