فوكو؛ كنش پارهسياييِ انقلابِ شيعي و يونان باستان

پژوهش‌هاي بسياري دربارۀ رويكرد فوكو به انقلاب اسلامي ايران انجام گرفته، اما هيچ‌كدام به رابطۀ آن با فلسفۀ يونان باستان اشاره نكرده است. هدف اين مطالعۀ تطبيقي نشان دادن اين نكته است كه بدون فهم فلسفۀ يونان و نقد مسيحيت، علت حمايت فوكو از انقلاب روشن نخواهد بود. ازاين‌رو پرسش مقالۀ حاضر اين است كه از ديد فوكو، چه رابطه‌اي ميان انقلاب شيعي ايران و فلسفۀ يونان باستان وجود دارد؟ آيا چنين قرينه‌سازي‌هايي موجه است؟ از ديد فوكو، پارهسيا عنصر بنيادين مشترك ميان فلسفه يونان و تشيع است. سه مفهوم «شهيد»،« آفرينش سوژه» و «مرجعيت» از ويژگي‌هاي پارهسيايي شيعي است. از ديد او، غايت پارهسيا و تشيع، تبديل افراد به سوژه‌هاي خودآيين است. او دريافتي متفاوت از مفهوم سياسيِ «انقلاب» پيشنهاد مي‌كند، همان‌گونه‌كه تشيع را همچون معنويت سياسي فهم مي‌كند. هدف اين مقاله، كشف خاستگاه فلسفيِ رويكرد فوكو به انقلاب است.

no abstract