نقش و كاركرد شخصيت هاي ديني - تاريخي در قصه هاي عاميانه ايراني

The Role and Function of Religious and Historical Characters in Iranian Folktales

افسانه ها و قصه ها به عنوان شاخه اي از ادبيات عامه، پيوند خود را با تاريخ و دين حفظ كرده اند و بستري مناسب براي بازآفريني شخصيت هاي تاريخي و ديني فراهم آورده اند. اين نوشتار مجموعه ي چهار جلدي قصه هاي ايراني را به شيوه ي توصيفي- تحليلي مطالعه نموده و به بررسي شخصيت هاي تاريخي-ديني به كاررفته در اين قصه ها پرداخته است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه اين شخصيت ها در سي ونه داستان از مجموعه ي قصه هاي ايراني انجوي شيرازي، نمود يافته اند. اشخاص و اعلام تاريخي و ديني مد نظر ما به ترتيب بسامد عبارتند از: حضرت سليمان(ع)، حضرت علي(ع)، شيطان، اسكندر، حضرت خضر(ع)، پيامبر اسلام(ص)، حضرت عباس(ع) و حضرت زكريا(ع). پيامبران، ايمه و اولياي خدا يكي از جلوه هاي بارز شخصيت هاي ياريگر قهرمانان قصه اند. اغلب، اين شخصيت ها در تقابل نيروي خير و شر ظاهر مي شوند و در چالش هايي كه ضدقهرمان براي قهرمان ايجاد كرده است، قهرمان را ياري مي دهند. در اين بين، حضرت سليمان(ع) به سبب ارتباط با موجودهاي فراواقعي و سورريال كه پيوسته حضوري پررنگ در قصه ها دارند، و اشياي منسوب به او از پربسامدترين نيروهاي ياريگر قهرمانان قصه ها هستند. داستان هايي نظير شهادت حضرت زكريا(ع) يا شخصيت اسكندر در ماجراهايي نظير طلب آب حيات مطابق با بينش و پسند عامه بازآفريني شده اند.

Myths and stories have kept their link with history and religion as a branch of popular literature and have provided an appropriate field for recreation of historical and religious figures. This essay has studied the four-volume collection of Iranian stories utilizing a descriptive-analytical approach and examined the historical-religious characters appearing in these stories. The results of the research show that these characters have appeared in the thirty nine stories from the collection of Iranian stories by Enjavi Shirazi - as the statistical population of this research. The historical and religious characters and celebrities studies are as follows in order of frequency: Solomon, Imam Ali, Iblis(Devil), Alexander, Khidr, Prophet Muhammad, Abbas and Zakaria. The Prophets, the Imams and Awlia - o - Allah (lovers and supporters of the Lord) are the most remarkable characters supporting the heroes of the story. Often, these characters appear in opposition to the two forces of "the good and the evil", and they help the hero in the challenges that the anti-hero has created for him. Among these, Solomon because of the relationship between him and the supernatural and surreal creatures who constantly have a rich presence in the stories, and objects associated with him, they are the most abundant forces supporting the heroes of the stories. Stories such as Zechariah's testimony or Alexander's personality in adventures like seeking life water have been recreated in accordance with popular beliefs.