الگوي تربيتي آيات حج با تكيه بر تفسير الميزان

قرآن، مناسب با ساختار وجودي آدمي، شامل برنامه‌هاي تربيتي براي هدايت و تعالي انسان‌هاست. در تحقيقات تربيتي‌ـ قرآني، گزاره‌هاي مختلفي مانند مباني، اصول، روش، اهداف و... از آيات قرآن استخراج مي‌شود. براي استفاده بهينه از اين تحقيقات، لازم است الگويي ارائه و ارتباط گزاره‌هاي تربيتي با اين الگو بيان شود تا زمينۀ كاربست آنها فراهم شود. اين پژوهش، تلاش دارد تا به الگوي تربيتي آيات حج دست‌ يابد؛ چراكه مناسك حج برنامۀ فشردۀ انسان‌سازي است. براي اين مهم، با روش توصيفي‌ـ تحليلي، پس از استنطاق از آيات حج با تكيه بر تفسير الميزان‌ـ‌كه غني‌ترين تفسير شيعي است‌ـ الگو‌سازي شده‌ است. اين الگو به گزاره‌هاي تربيتي دست‌يافته از آيات حج مستند است. برخي عناوين تربيتي عبارت‌اند از: «مباني»‌اي همچون خلوص و اختيار، «اصولي» مثل عمل‌گرايي و وحدت‌گرايي، «روش‌هايي» چون آسان‌سازي و تمثيل، «عواملي» مانند دعا و امنيت، «موانعي» چون شرك و مأيوس كردن و «نتايجي» مانند اميدواري و زندگي طيب. در نتيجه، ارتباط اين يافته‌ها در چهار الگو روشن شده‌ است. رابطۀ ميان «مباني، اصول و اهداف» و رابطة ميان «مربي، متربي، نتايج، عوامل و روش‌ها».