كاربست شناخت شگرد ادبي «استخدام» در تفسير قرآن

يكي از آرايه‌هاي چندمعنايي دانش بديع، فن «استخدام» است كه چندمعنايي آن بر پايه‌ چندپيوندي است. استخدام، شيوه‌اي گسترده در بلاغت است كه بسياري از گونه‎ها و نمونه‎هاي ادبي آن در قرآن، ناشناخته يا كم‎شناخته مانده است. ازآنجاكه برخي قرآن‌پژوهان، دانش بديع را در فرايند تفسير و برداشت معناي متن، سودمند نديده‌اند، اين پژوهش پس از بازشناسي گستره‌ استخدام و بازكاوي سازوكار ‎آن، نمونه‎هاي نغز و برجسته‌اي‎ را از اين شگرد زباني در قرآن يافته و به شيوه‌ توصيفي ـ تحليلي در پي پاسخ بدين پرسش برآمده است كه شناخت آرايه‌ فراگير استخدام، چه كاركردهايي در تفسير متن قرآن دارد؟ نتيجه‌ پژوهش آن است كه مفسر آشنا با شيوه‌ استخدام، در پي گسترش معناي فشرده متن خواهد رفت و هنگام مرجع‎يابي ضمير، دچار سرگرداني و خطا نخواهد شد؛ افزون بر اينها، در چند نمونه‌ هنري قرآني نشان داده مي‎شود كه آشكارسازي انسجام متن و ارائه‌ تفسيري پيوسته از نشانه‌هاي سخن، همچنين نمايان‌سازي كارايي و گيرايي معناي متن، از ديگر كاركردهاي شناخت آرايه استخدام است.