رويكردي كمينه گرا به تعيين جايگاه ساختاري عنصر پرسشي آيا در فارسي

A Minimalist Approach to the Syntactic Position of the QParticle ‘aya’ in Persian

نوشتار پيش رو كوشيده است تا در چارچوب برنامه كمينه گرا (چامسكي، 1995 و 2001)، جايگاه ساختاري عنصر پرسشي آيا را در زبان فارسي تبيين نمايد. بدين منظور، نخست به رد اين فرضيه پرداخته شده است كه عنصر پرسشي آيا در اين زبان در جايگاه هسته گروه متمم نما در ساخت سلسه مراتبي جمله قرار دارد (لطفي، 2000 و 2003)؛ سپس، از شواهدي همچون رفتار توزيعي متفاوت عنصر آيا در مقايسه با ساير عناصر نمودنما، كاربرد هم زمان آيا با اين عناصر، جايگاه ساختاري گروه نفي و نيز تعامل وجه با نمود درراستاي رد فرضيه اي بهره گرفته مي شود كه گروه نمود را به مثابه فرافكن بيشينه دربرگيرنده عنصر پرسشي آيا قلمداد كرده است (رقيب دوست، 1993). در ادامه، پيشنهاد مي شود كه عنصر پرسشي آيا با فرايند ادغام بيروني، در جايگاه هسته گروه پرسشي قرار گيرد تا ضمن بازبيني مشخصه ارزش گذاري نشده [پرسشي] موجود بر روي اين هسته و همچنين برآورده ساختن ملزومات ترتيب خطي زبان فارسي، خوانش پرسشي جمله را نيز فراهم نمايد.

The present paper aims to determine the position of the Q-particle ‘aya’ in Persian within the Minimalist framework (e.g. Chomsky, 1995, 2001). To this end, first, evidence is provided against the idea that the Q-particle ‘aya’ is in the head of the Complementizer Phrase (CP) (Lotfi, 2000; 2003). Then, the paper employs some pieces of evidence including the different distributional behavior of ‘aya’ compared to the mood markers, their co-occurrence in the sentence, the hierarchical position of the negation marker as well as the interaction of the modality and mood to argue against the hypothesis that assigns ‘aya’ to the Mood Phrase (MoodP) (Raghibdoust, 1993). Following that, it is proposed that ‘aya’ is placed, by external merge, in the head of the Interrogative Phrase (IntP), aiming to check and value the unvalued [Q] feature on this head, satisfy the requirements of the linear order of Persian, and derive the interrogative interpretation of the clause.