تحليل ساختار بازار و روش‌هاي بازاريابي محصول زغال‏اخته با تاكيد بر نقش دلالان در شهرستان كليبر

زغال‌اخته (Cornus mas L)، يكي از مهم‏ترين محصولات دارويي و ارگانيك استان آذربايجان شرقي شناخته مي‏شود كه بيشترين سطح زيركشت اين محصول در شهرستان كليبر واقع است؛ اما به دليل نبود مديريت صحيح بازاريابي و نيز نفوذ دلالان، نتوانسته است جايگاه واقعي خود را در رونق اقتصادي منطقه و بهبود بهره‏وري توليدكنندگان آن پيدا كند. لذا هدف تحقيق، تحليل ساختار بازار و روش هاي بازاريابي محصول زغال اخته (مؤلفه‏هاي 4Ps، مسيرهاي بازاريابي و روش‏هاي بازاريابي) با تاكيد بر نقش دلالان در شهرستان كليبر در سال 1398 بود. جامعه آماري شامل همه توليدكنندگان فعال زغال‏اخته در شهرستان كليبر بودند كه به روش نمونه‏گيري چندمرحله‌اي و با كمك جدول بارتلت و همكاران، 280 نفر به عنوان حجم نمونه تعيين شدند. يافته‏ها نشان داد روش‌ منتخب بازاريابي توليدكنندگان زغال‌اخته، فروش سرمزرعه به دلالان بود. همچنين، اولويت اول تأثيرپذيري مؤلفه‏هاي 4Ps از دلالان، مربوط به مؤلفه قيمت بود. مطابق يافته‏ها، مسير غالب بازار به صورت توليدكننده  ← دلال‏ها و واسطه‏ها ← عمده‏فروش ← كارخانجات و كارگاه‎ها ← خرده‏فروش‏ ← مصرف‎كننده بدست آمد. همچنين، مهم‏ترين متغيرهاي متمايزكننده توليدكنندگان براساس ميزان معامله با دلالان، شامل سابقه دوره‏‏هاي آموزشي (0.735)، ميزان درآمد از ديگر فعاليت‏هاي اقتصادي (0.640) و فاصله باغ از بازار فروش (0.605) بود. به نظر مي‏رسد در منطقه تحقيق، دلالان و واسطه‏ها، مديريت غالب بازار زغال‏اخته را در دست دارند و در چانه‏زني‏هاي اقتصادي با توليدكنندگان و خريداران، دست بالا را داشته و تعيين قيمت در بازار را كنترل مي‏كنند. لذا براي بهبود بازاريابي زغال‏اخته در منطقه، يافته‏هاي تحقيق، مسير روشني را براي حذف تدريجي جايگاه دلالان معرفي مي‏نمايد.