تحليل و مقايسه‌ بينامتنيّت در اشعار ابتهاج، حسين منزوي، شفيعي‌كدكني و قيصر‌ امين‌پور

بينامتنيّت از تئوري‌هاي جديد در متن‌شناسي ادبي است. طبق اين نظريه، هيچ متني مستقل نيست و متون همواره در رابطۀ بينامتني با هم هستند و در درون يك ساختار، با هم گفتگو دارند. كشف رابطه بينامتني، در خوانش متن و معنايابي، اهميّتي ويژه دارد. شاعران معاصر زبان فارسي نيز رابطۀ بينامتني گسترده‌اي با متون و اشعار گذشته دارند و هر كدام در چارچوب خاصي به رابطۀ بينامتني با گذشتگان و معاصران پرداخته‌اند. در پژوهش حاضر، رابطۀ بينامتني ابتهاج، منزوي، شفيعي‌كدكني و امين‌پور، به صورت مقايسه‌اي مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار مي‌گيرد. براي اين منظور، نخست، رابطۀ بينامتني همزماني و درزماني اين شاعران، مورد پژوهش قرار گرفته و كم و كيف رابطۀ بينامتني درزماني و همزماني اين شاعران آشكار خواهد شد. در گام دوم، اشعار اين شاعران از جهت صريح بودن، غير صريح بودن و ضمني بودن بينامتنيّت و شيوه‌هايي كه هر كدام در اشاره به پيشامتن‌ها برگزيده‌اند، مورد بررسي قرار خواهد گرفت. در پايان نيز، دخالت جهان‌بيني هر كدام از اين شاعران در حوزۀ روابط بينامتني ‌با شاعران و متون گذشته به شكلي مقايسه‌اي مورد مطالعه قرار مي‌گيرد. روش پژوهش حاضر، توصيفيتحليلي است. نتايج پژوهش نشان از رابطۀ گستردۀ بينامتني درزماني ابتهاج و منزوي و رابطۀ متعادل درزماني و همزماني شفيعي‌كدكني و قيصر‌امين‌پور دارد. شفيعي‌كدكني و امين‌پور حساسيّت بيشتري در ذكر منابع بينامتني، به طرق مختلف داشته‌اند و منزوي و ابتهاج به اين امر كم توجّه بوده‌اند. نگرش‌ها و تمايلات فكري هر كدام از اين شاعران نيز در روابط بينامتني آن‌ها موثر بوده‌است.