نقد رمانِ «تهران، شهر بي‌‌آسمان»، از منظر منطق گفت‌‌وگويي باختين

مي‌‌توان رمان «تهران، شهر بي‌‌آسمان» را يكي از مهم‌‌ترين رمان‌‌هاي اجتماعي سياسي دانست كه از جهات مختلف مي‌‌تواند مورد بررسي قرار بگيرد. يكي از رويكردها، نظريۀ چندآوايي باختين است كه دربارۀ شاخص‌‌هاي گفت‌‌وگو و چندصدايي در يك اثر بحث مي‌‌كند. ميخائيل باختين يكي از بزرگ‌‌ترين منتقدان و نظريه‌‌پردازان روسي است كه در نظريۀ «منطق مكالمه»، خوانش گفت‌‌وگويي در ژانر رمان را مطرح مي‌‌كند. در پژوهش پيش‌‌رو، ضمن معرفي رمان «تهران، شهر بي‌‌آسمان» و بيان مباني نظريۀ باختين، به ميزان مطابقت اين نظريه با رمان پرداخته و مصداق‌‌هاي آن را در رمان به شيوۀ تحليل كيفي مورد واكاوي قرار داده‌‌ايم كه در نتيجۀ آن «تهران، شهر بي‌‌آسمان»، به عنوان رماني چندصدايي معرفي مي‌‌شود. دستاوردهاي پژوهش، نشان مي‌‌دهد با اين كه در مواردي صداي نويسنده با صداي شخصيّت‌‌ها در هم مي‌‌آميزد، اما وجود مؤلفه‌‌هاي ديگري مانند: سبك‌‌بخشي، جدل، نقيضه، آواي الفاظ و گفت‌‌وگوي مركّب، اين رمان را در شمار رمان‌‌هاي چندصدايي قرار مي‌‌دهد.