اثر احداث سد بر تغييرات شاخص‌هاي جريان سيلاب و كم‌آبي در جنوب درياچه اروميه

رودخانه‌ها از اشكال پوياي طبيعت هستند كه در مقاطع زماني ويژه و در مكان‌هاي مختلف، در رابطه با عوامل محيطي، ويژگي‌هاي متفاوتي از خود نشان مي‌دهند.سدها از جمله مهم‌ترين ساختارهاي دست‌ساز انساني در طول رودخانه هستند كه مي‌توانند تغييرات عمده‌اي را در رودخانه و در نهايت در كل حوضه زهكشي، پديد آورند. از اين‌رو هدف پژوهش حاضر، بررسي آماري ميزان تغيير شاخص‌هاي هيدرولوژيك جريان تحت تاثير سد (دوره‌هاي قبل و بعد از احداث سد) با استفاده از آزمونTمستقل در برخي از رودخانه‌هاي درياچه اروميه مي‌باشد. بدين منظور ابتدا نوزده شاخص هيدرولوژيك جريان در چهار گروه اصلي جريان‌هاي اوج، تغييرپذيري جريان، جريان‌هاي حداقل و تداوم جريان مورد محاسبه قرار گرفت. سپس ميزان تاثير احداث سد در دوره‌هاي قبل و بعد از احداث سد بر روي شاخص‌هاي هيدرولوژيك جريان با استفاده از آزمون Tمستقل بررسي شد. براساس نتايج مي‎‌توان گفت، در دوره بعد از احداث سد، مقادير شاخص‌هاي دبي حداقل 1 روزه، دبي متوسط روزانه، دبي 10، 50، 75 و 95 درصد براساس منحني تداوم جريان، تعداد روزهاي با جريان صفر، چولگي، متوسط ضريب تغييرات سالانه، شدت فروكش، تعداد فروكش و شاخص عكس‌العمل، تفاوت معناداري نسبت به دوره قبل از احداث سد داشته است. هم‌چنين در بررسي ميزان تاثير احداث سد در بين پنج ايستگاه مورد مطالعه، ايستگاه‌ هيدرومتري شاخه راست آلاسقل كم‌ترين و ايستگاه‌ هيدرومتري ساري‌قاميش بيش‌ترين تاثير را نشان مي‌دهند. احداث سد موجب تغيير شاخص‌هاي هيدرولوژيك جريان شده است كه مي‌تواند اثر منفي بر روي گونه‌هاي گياهي و جانوري داشته باشد.پس بررسي مطالعاتي كه در خصوص فعاليت‌هاي انساني (ازقبيل احداث سد) مي‌باشد امكان اتخاذ تصميم‌گيري‌هاي مديريتي را فراهم مي‌سازد كه مي‌تواند در بهينه‌سازي بهره‌برداري‌ از رودخانه‌ها نقش مهمي را ايفاء كند.