تحليل فضايي مؤلفه هاي تاثيرگذار بر آلودگي هواي شهر تبريز

كلان شهر تبريز به عنوان بزرگ ترين شهر در شمال غرب كشور در دهه هاي اخير با رشد فزاينده جمعيت و توسعه انواع سازه هاي صنعتي، تجاري، خدماتي و مسكوني روبرو بوده است. توسعه فزاينده به موازات عدم رعايت معيارهاي برنامه ريزي كاربري اراضي زمينه افزايش آلودگي هوا در سطح شهر شده است. پژوهش حاضر براي آگاهي از عوامل ايجادكننده آلودگي هوا در سطح شهر تبريز انجام گرفته است. روش تحقيق توصيفي و تحليلي و نوع اطلاعات اسنادي-كتابخانه اي مي باشد. در اين راستا از هشت شاخص تراكم ساختماني، تراكم جمعيتي، تراكم تقاطع ها، تراكم ايستگاه هاي اتوبوس، تراكم صنايع، تراكم فضاهاي سبز، فاصله از صنايع و ارتفاع به عنوان متغيرهاي مستقل و شاخص غلظت دي اكسيد نيتروژن به عنوان متغير وابسته و همچنين جريان باد به عنوان يك عامل انتشار دهنده استفاده شد. براي تجزيه و تحليل داده ها از دو روش رگرسيون حداقل مربعات و رگرسيون وزني جغرافيايي استفاده گرديد. نتايج حاصل از روش حداقل مربعات معمولي نشان مي دهد كه رابطه بين متغيرهاي مستقل و وابسته معنادار بوده به طوري كه با افزايش تراكم ساختماني، تراكم جمعيتي، تراكم تقاطع ها، تراكم ايستگاه هاي اتوبوس و تراكم صنايع غلظت دي اكسيد نيتروژن افزايش مي يابد. در واقع بين اين متغيرها و غلظت دي اكسيد نيتروژن همبستگي مستقيمي وجود دارد. در مقابل، با افزايش ارتفاع و افزايش فاصله از صنايع غلظت آلاينده مذكور كاهش مي يابد كه نشان دهنده وجود همبستگي معكوس بين اين دو متغير و متغير وابسته دي اكسيد نيتروژن مي باشد. همچنين براساس نتايج مدل رگرسيون جغرافيايي متغيرهاي مورد بررسي 62 درصد از آلودگي هواي شهر تبريز را تبيين مي كنند.