جايگاه راهبرد بازدارندگي برون‌مرزي در منظومه دفاعي ـ امنيتي جمهوري اسلامي ايران درآسياي جنوب غربي

برجسته‌ترين و مهم‌ترين كار ويژه‌ي متوليان بخش نظامي ـ امنيتي يك كشور، گزينش و كاربست راهبرد مطلوب به منظور عينيت‌بخشي به امنيت مرزي ـ سرزميني است. ايران در گستره‌ي بحران‌زا و چالش‌آفرين غرب آسيا قرار دارد و مشخصاً نواحي غربي آن از ديرباز در معرض تهديداتِ وجودي و پايدار قرار داشته است. تصميم‌سازان حوزه سياسي ـ دفاعي ايران علاوه بر استقرار يگان‌هاي كارآزموده‌ي نظامي ـ اطلاعاتي در مناطق مرزي، اتخاذ يك راهبرد برون‌مرزي به منظور دور نگه داشتن تهديدات از مرزهاي بين‌المللي را اهرمي مناسب مي‌پندارند كه فقدان آن تأمين و تثبيت امنيت در چنين محيط بحران‌زايي را دشوار مي‌سازد. سؤال اصلي پژوهش اين است كه راهبرد بازدارندگي برون‌مرزي چه جايگاهي در منظومه‌ي سياست دفاعي ـ امنيتي ايران در منطقه غرب آسيا دارد؟ راهبرد برون‌مرزي ايران داراي چهار لايه‌ي دفاعي در عراق، سوريه، لبنان و يمن است، در اين ميان سپاه قدس محور شبكه را تشكيل داده و حزب‌الله لبنان، حشدالشعبي، انصارالله، تيپ فاطميون و زينبيون حلقه‌هاي شبكه را شكل مي‌دهند. اين راهبرد ماهيت تهاجمي نداشته بلكه هدف پايه‌اي آن ايجاد نوعي سامانه‌ي بازدارنده و تدافعي جهت مقابله با منابع تهديد است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه پيامدهاي مطلوب راهبرد بازدارندگي برون‌مرزي نظير مقابله با تهديد تروريسم، موازنه نامتقارن در برابر دشمناني نظير آمريكا و اسرائيل، تقويت عمق استراتژيك و در نهايت حفظ و تثبيت امنيت سرزميني باعث شده تا در سپهر سياست خارجي ايران جايگاه بسيار مهمي داشته باشد. روش پژوهش كيفي بوده، مسئله اصلي با رويكرد توصيفي ـ تحليلي بررسي شده و ابزار گردآوري داده‌ها نيز فيش‌برداري است.

no abstract