بررسي تأثير نهاد‌سازي در تثبيت نظام جمهوري اسلامي ايران از منظر رهيافت نهادي

The Impact of Institution Building on the stabilization of the Islamic Republic of Iran from the Perspective of Institutional Approach

بقا و يا شكست انقلابها يكي از موضوعات مورد علاقه جامعه شناسي سياسي است. اين مقاله به دنبال بررسي نقش نهادسازي در استمرار انقلاب اسلامي و ايجاد ثبات در نظام جمهوري اسلامي ايران است. پس از پيروزي انقلاب اسلامي، مسيولان انقلابي براي كنترل وضعيت نابسامان كشور به فكر تاسيس نهادهاي انقلابي افتادند. اين كار در كنار سازمان دهي امور، ضمن جلب مشاركت مردم در اداره كشور، پشتوانه مردمي نظام انقلابي را به نمايش مي گذاشت. مهم ترين نهادسازي در جمهوري اسلامي ايران، تاسيس نهاد ولايت فقيه بوده است. اين نهاد ابتكاري و بسيار مهم، علاوه بر اين كه به طور رسمي بر اساس قانون اساسي با سه قو مقننه، مجريه و قضاييه در تعامل است، از سوي ديگر خود اين نهاد كليدي، نهادساز است و بر اساس مصالح نظام اسلامي و نيازمندي هاي آن، به نهادسازي پرداخته و نهادهاي سياسي مثل شوراي انقلاب اسلامي، دولت موقت، نهادهاي نظامي- امنيتي مثل كميته هاي انقلاب اسلامي، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نهادهاي اقتصادي مثل بنياد مستضعفان، جهاد سازندگي و كميته امداد امام خميني، نهادهاي قضايي مثل دادگاه انقلاب اسلامي و نهادهاي علمي- فرهنگي مثل دانشگاه ها و پژوهشگاه هاي جديد را تاسيس كرده است. اين مقاله به دنبال پاسخ به اين سوال اصلي است كه مباني نهادسازي در جمهوري اسلامي و تاثير آن در ايجاد ثبات سياسي و مهار بحران ها چيست؟ در پاسخ به سوال فوق، فرضيه اصلي به اين شرح مطرح شده است كه مبتني بر انديشه ولايت فقيه و قانون اساسي، جمهوري اسلامي ايران اقدام به نهادسازي در ابعاد مختلف سياسي، نظامي، امنيتي، اقتصادي، قضايي و علمي كرده و اين نهادها موجب مهار بحران هاي داخلي و خارجي نظام جمهوري اسلامي ايران شده است. روش نهادگرايي، روش منتخب براي تبيين موضوع اين مقاله است. رهيافت نهادي به عنوان يكي از ستون هاي اصلي علوم سياسي، بر قواعد، رويه ها و سازمان هاي رسمي حكومت تمركز مي يابد

After the victory of the Islamic Revolution, the revolutionary authorities quickly established new institutions to restore order in order to control the chaotic situation caused by the collapse of the Pahlavi regime. Popular support for the goals of the Islamic Revolution also required the creation of institutions that could effectively mobilize social forces in pursuit of those goals. The most important Institution Building in the Islamic Republic of Iran has been the establishment of the Islamic Jurisprudence and the leadership of the Islamic system. In addition to formally interacting with the three legislatures, this important and innovative institution is Institutional Builder and based on the interests of the Islamic system and its needs, It has taken the initiative, and by establishing political, military - security, economic, judicial, and scientific - cultural institutions to address the country's various problems, while also providing an efficient political system, has also restrained the internal and external crises of the Islamic Republic of Iran. According to the title of this article, it seems that the Institutional Approach is a good method to study the subject. As one of the main pillars of political science, the institutional approach focuses on the formal rules, procedures, and organizations of government. That is, the institutional approach is the "science of the state", which is at the heart of political science. Fundamentally, the institutionalist approach may be considered both as a content issue for the very essence of institutions and as a method and finally as a theory.