همنوايي انديشه‌ي ديني تحول‌خواه با گفتمان‌هاي جهان اسلام تا پيروزي انقلاب اسلامي ايران

The conformity of evolutionist religious thought and discourses in the world of Islam until the Islamic revolution in Iran

عقايد و ارزش هاي ديني، نقش مهم در سمت گيري هاي سياسي و اجتماعي دارند و سرچشمه ي دگرگوني هاي بنيادين مي باشند. انقلاب ها و حركت هاي اجتماعي و سياسي نيز از اين معيارها نشات گرفته و بسياري از تحولات تاريخ با بهره گيري از انديشه ي ديني رقم خورده است. انديشه ي ديني تحول خواه بسيار متفاوت از تحول خواهي غيرديني، در مواجهه با گفتمان هاي جهان اسلام و از جمله انقلاب اسلامي ايران، است. اين گفتمان ها در قالب گفتمان تجديد حيات طلبي در جهان اسلام، گفتمان تحول خواهي اجتماعي و سياسي در تاريخ معاصر ايران و گفتمان انقلاب اسلامي با محوريت انديشه هاي امام خميني (ره) قابل تبيين است. پرسش اين است كه آيا انديشه ي ديني تحول خواه در تكوين و توسعه گفتمان هاي اصلي در جهان اسلام تاثيرگذار بوده است؟ با توجه به اين مفروض كه انديشه ي ديني براي رفع نابساماني هاي اجتماعي، بازگشت به اصول راستين اسلامي و تلفيق نوگرايي با ارزش ها و احكام ديني مي كوشد و با كنكاش در انديشه هاي علماء ديني مبارز، چنين برمي آيد كه گفتمان هاي جهان اسلام در راستاي آگاهي بخشي ديني و اعتراض نسبت به نابساماني هاي اجتماعي و سياسي فعال بوده است. پس مي توان گفت انديشه ي ديني تحول خواه در يك روند تكاملي، اين گفتمان ها و ازجمله گفتمان انقلاب اسلامي ايران را مورد تاثير خود و تحت الشعاع قرار داده است.

Religious thoughts and ideas play an important role in social and political orientations as the sources of fundamental changes. Revolutions and socio-political movements are also affected by such these norms. Consequently, many changes are emanated based on this kind of thought. The evolutionst religious thought is so different from non-religious thought, confronting discourses in the world of Islam, including Islamic revolution discourse. These are reformation discourse, socio-political discourse and Islamic revolution discourse based on Imam Khomeini's thoughts. The main question is concentrated on the impact of evolutionist religious thought on formation and development these important discourses in the world of Islam. Whether this though has impact on the discourses or not? According to this assumption that religious thought, increasingly attempts to solve social problems, refers to real principles of Islam and composes modernity with religious values by regarding the doctorines of Islamic scholars, it could be deduced that diccoueses in the world of Islam are moving toward religious consciousness-raising in society and protesting against social and political disorders. In fact, evolutionist religious thought has domination over these discourses and also the discourse of Islamic revolution in Iran.