بررسي عكس‌العمل‌هاي كمي دانه و روغن ارقام آفتابگردان در تاريخ‌هاي متفاوت كاشت در منطقه سيستان

Investigating the seed and oil quantitive reactions of sunflower cultivars in different dates at Sistan region

به ­منظور بررسي عكس­ العمل­ هاي خصوصيات كمي، دانه و روغن ارقام آفتابگردان در تاريخ­ هاي متفاوت كاشت در منطقه سيستان و تعيين بهترين تاريخ كاشت و رقم، آزمايشي در سال زراعي 95-1394 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي زهك در قالب كرت­ه اي خرد شده (اسپليت پلات) بر پايه طرح بلوك­هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. عامل اصلي شامل تاريخ كاشت در چهار سطح هر 15 روز شامل: اول بهمن، 15 بهمن، 30 بهمن و 15 اسفند ماه و عامل فرعي شامــل ارقام و هيبريد­هاي آفتابگردان در چهار سطح شامل: محلي اصفهان، هيبريد آذرگل، هيبريد قاسم و هيبريد فرخ در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه تعداد روز تـا رسيدگي فيزيولـوژيك، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، درصد روغن و عملكرد روغن در تاريخ ­هاي مختلف كاشت داراي تفاوت معني­ داري بودند. تاخير در كاشت باعث كاهش عملكرد دانه شد. بيش­ترين عملكرد دانه با 3365/80 كيلو­گرم در هكتار متعلق به تاريخ كاشت يك بهمن و كمترين عملكرد دانه با 2491/22 كيلو­گرم در هكتار متعلق به 15 اسفند بود. اثر رقمدر تمامي صفات تـفاوت معني­ داري داشـت. هيبريد فرخ با 3235/90 كيلـوگرم در هكتار داراي بيش­ترين عملكرد دانه و محلي اصفهان با 2627/14 كيلوگرم در هكتار كمترين عملكرد دانه بود. اثر متقابل تاريخ كاشت و رقم بر تعداد روز تا رسيدگي فيزيولوژيك، تعداد دانه در طبق و درصد روغن و عملكرد دانه معني­ دار بود. همچنين نتايج نشان داد كه صفات وزن هزار دانه، تعداد طبق و تعداد دانه در طبق موثر­ترين نقش در عملكرد دانه و صفات عملكرد دانه و درصد روغن بيش­ترين نقش را در عملكرد روغن آفتابگردان ايفا مي ­كنند.در نهايت طبق نتايج، رقم فرخ و تاريخ كشت اول بهمن، براي منطقه سيستان توصيه مي شود.

To study the reactions of grain quantity reactions and oil of sunflower varieties in different sowing dates at Sistan region and determining the best sowing date and variety, an experiment was conducted in the Sistani’s agricultural and natural resources research and education center as split plot based on randomized complete block design with three replications in 2015.The main factor includes four sowing dates: 21 January, 4 February, 19 February and 6 March and subplot factor includes four sunflower cultivars: Mohali Isfahan, Azargol, Ghasem and Farokh. The results showed that the number of days to physiological examination, number of seeds per head, 1000seed weight, grain yield, oil percentage and oil yield had significant differences in different planting dates.Sowing delay reduced grain yield. The highest grain yield (366.38 kg ha-1) was belonged to sowing date of February 10 and the lowest grain yield was from March 25, with a weight of 2449.21 kg.ha. The effect of cultivar on all traits was significant. Farokh Hybrid had the highest grain yield (3235.9 kg.ha) and the lowest grain yield in Isfahan with the lowest yield of 2627.4 kg / ha. The interaction between sowing date and cultivar was significant on number of days to physiological examination, number of seeds per head and oil percent and grain yield. The results showed that 1000 seed weight, number of heads and number of seeds per head had the most effective role in yield of sunflower oil in grain yield and grain yield and oil percentage plays the most role in the performance of sunflower oil. In general, FarrokhHybrid and sowing date of February 10 are recommended for Sistan region.