بررسي آثار اقتصادي و اجتماعي طرح هدفمندي يارانه ها برسطح رفاه خانوار ها (نمونه موردي شهر تبريز)

Economic and social effects of targeted subsidies scheme on household welfare level(Tabriz City Case Study

پرداخت يارانه يكي از سياست هاي اقتصادي براي برقراري عدالت اقتصادي و اجتماعي در جامعه و همچنين حمايت از توليدكنندگان و مصرف كنندگان در بسياري از كشورها است. از آنجايي كه طرح هدفمند كردن يارانه ها در راس برنامه هاي تحول اقتصادي دولت در سال هاي اخير قرارگرفته، اين طرح جامعه را متاثر ساخته است. روش تحقيق حاضر، توصيفي تحليلي است كه باهدف ارزيابي آثار اقتصادي و اجتماعي طرح هدفمندي يارانه ها بر ميزان رفاه خانوارها انجام شده است. جامعه آماري 384 خانوار ساكن در شهر تبريز مي باشد. براي نمونه گيري از روش خوشه اي چندمرحله اي استفاده گرديد. گردآوري داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بود كه روايي صوري و محتوايي آن توسط گروهي از صاحب نظران مورد بررسي و تاييد قرار گرفت. اطلاعات جمع آوري شده با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش و مورد تحليل قرار گرفت. همچنين براي آزمون فرضيه ها از آزمون خي دو و آزمون T تك نمونه اي استفاده شد. درنهايت نتايج نشان داد كه در بعد اقتصادي، اجراي قانون طرح هدفمندي يارانه ها در قدرت خريد خانوارها تاثير منفي داشته است و خانوار ها با اجراي اين طرح به ميزان كمي توانسته اند براي اعضاي خانواده خود مواد غذايي بهتري تهيه نمايند و كمتر توانسته اند براي خود و يا اعضاي خانواده برخي كالاهايي را كه تاكنون نخريده اند تهيه كنند. علاوه بر آن در بعد اجتماعي، اين طرح در انسجام خانواده ها تاثير مثبت داشته و اختلاف بين اعضاي خانواده با پرداخت نقدي يارانه ها به ميزان اندكي افزايش يافته است. همچنين اين طرح در كاهش احساس نابرابري اجتماعي تا حدودي تاثير منفي داشته و پرداخت نقدي يارانه ها به مقدار كمي باعث كم شدن فاصله طبقات فقير و ثروتمند جامعه شده است.

Subsidies are one of the economic policies to promote economic and social justice in society, as well as to support producers and consumers in many countries. Since subsidizing targeting has been at the forefront of government economic transformation plans in recent years, it has affected society. This research is a descriptive-analytical research that has been done to evaluate the economic and social effects of targeted subsidies scheme on household welfare. The statistical population is 384 households residing in Tabriz. Multistage cluster sampling was used for sampling. Data collection was done using a researcher-made questionnaire whose face and content validity was verified by a group of experts. The collected data were processed and analyzed using SPSS software. khi 2 test and one sample T-test were also used to test the hypotheses. Finally, the results showed that in the economic aspect, the implementation of targeted subsidy legislation had a negative impact on households' purchasing power, and by implementing it, households were less able to provide better food for their family members and less able to provide for themselves and their families. o‎r provide family members with some goods they haven't bought. In addition to the social dimension, the scheme has had a positive impact on the cohesion of families and the disparity between family members with cash subsidies has increased slightly. The plan has also had a negative impact on reducing the feeling of social inequality, and cash subsidies have reduced the gap between the poor and the wealthy.