پديد آورندگان :
حاضري, علي محمد دانشگاه تربيت مدرس - گروه جامعه شناسي , محمدي, سميرا فاقد وابستگي
كليدواژه :
گفتمان و روشنفكري ديني , گفتمان انقلاب اسلامي , اسلام سياسي , دوگانۀ جمهوري اسلامي در برابر حكومت اسلامي
چكيده فارسي :
اين پژوهش به بررسي تطبيقي دو گفتمان روشنفكري ديني دهه 40 و گفتمان انقلاب اسلامي اختصاص يافته است. نگارنده در اين جستار، ابتدا با بهره گيري از بستر معرفت شناختي نظريه لاكلا و موفه، به ارايه مفصل بندي اين گفتمان ها بر اساس دال مركزي آنها اقدام نموده است. شريعتي با ديدي جامعه شناختي توانست با ارايه سيمايي سياسي از اسلام با محوريت "اسلام انقلابي- اجتماعي" پيشقراول انقلاب اسلامي شود. در تدوام اين گفتمان، گفتمان انقلاب اسلامي نيز با رويكردي فقهي و با محوريت "اسلام ناب" به عنوان دال محوري در قاموس و شاكله معرفتي تمام جريان هاي سياسي بعد از انقلاب اسلامي با همان مولفه هاي گفتماني به شكلي جديدتر و اندكي متفاوت تر توانست باز توليد و تيوريزه شود. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه، هر دو گفتمان با اعتقاد به امتزاج دين و سياست با رويكردي نسبتا دموكراتيك و با توسل به سازواره "امت و امامت" توانستند حكومت مطلوب خويش را پايه ريزي نمايند كه در تقابل با نظام هاي توتاليتاريستي، دين سنتي و روحانيون حامي آن، به حاشيه راني گفتمان غالب و حاكم عصر يعني "گفتمان پهلويسم" منجر شد. هر دو گفتمان مذكور با محدوديت قلمرو اختيارات رهبري هر چند با وجود نقطه افتراق هايي در شكل و محتوا، توانستند با تاكيد بر مدخليت دال مردم و نقش تاثير گذار آنها در انتخاب حاكم جامعه آرمانيشان در برابر ايده"حكومت اسلامي" كه به نقش مردم در مشروعيت بخشي به حكومت باور ندارند، قرار گيرند.
چكيده لاتين :
This research is a comparative study of the two discourses of the religious
intellectual of the 40s directed by Shariati and the discourse of the Islamic
Revolution through a review of Shaheed Beheshti and Martyr Motahhari's
subbranches as Imam Khomeini's thought symbol. In this essay, the author
first used the epistemological framework of Lacla and Mouffe's theory and
its methodological strategy to articulate these discourses based on their
central slab. Shariati, with a sociological point of view, was able to present a
political image of Islam centered on "revolutionary-social Islam", and the
forerunner of the Islamic Revolution. In the continuation of this discourse,
the discourse of the Islamic Revolution, also with a jurisprudential approach,
with the focus of "pure Islam" as the central axis in the epicenter of the
epistemological and thematic, of all political movements after the Islamic
Revolution, with the same discursive components, was able to reproduce in a
newer and more different form of production and theorize. Findings of the
research indicate that both discourses, based on the belief in the combination
of religion and politics with a relatively democratic approach and through
the use of the "nations and pontificate" system, were able to establish their
ideal state which, in contrast to totalitarian systems, religion the traditional
and supportive clerics led to the marginalization of the dominant discourse
and ruling of the era, the "Pahlavi’s discourse”. Both of these discourses,
with the limitations of the powers of the leadership, however, despite the
differences in the form and content, were able to emphasize the role of the
people and their influence on the choice of the ruler of his idealist society
against the idea of "Islamic government" Legitimacy to the government do
not believe.
