پديد آورندگان :
رضوي, ابوالفضل دانشگاه خوارزمي - گروه تاريخ , مسلم يار, احمدشعيب دانشگاه مذاهب اسلامي
چكيده فارسي :
لويه جرگه از دو قرن پيش به عنوان يكي از مهم ترين و تاثيرگزارترين مجالس بزرگ ملي در تاريخ معاصر افغانستان شناخته شده است. اين مجلس با قانون اساسي افغانستان رابطه ناگسستني دارد؛ به گونه اي كه از هشت بخش قانون اساسي، هفت بخش آن توسط لويه جرگه ها تصويب شده اند و از شش فصل قانون اساسي يك فصل كامل به لويه جرگه اختصاص يافته است. اين درحالي است كه اين نهاد همواره از طرف برخي پژوهشگران و نو انديشان جامعه افغانستاني مورد نقد قرار گرفته و با نگاه سلبي به آن نگريسته اند. در اين مقاله، با رويكرد توصيفي-تحليلي و در جهت تبيين بازتاب تاريخ نگارانه جايگاه و كاركرد لويي جرگه ها در ساختار سياسي- اجتماعي افغانستان معاصر، بررسي مفهوم، محتوا و تبار آن مورد نظر قرار گرفته و در ادامه نگرش هاي سلبي و ايجابي جريان هاي سه گانه تاريخ نگاري معاصرافغانستان (ملي گرا، چپ گرا و اسلام گرا) بدين سنت آمده است. حاصل پژوهش حاكي از اين است كه تاثيرپذيري جريان هاي تاريخ نگاري معاصر از شرايط سياسي و ديرپايي لويه جرگه ها درتوجيه قدرت سياسي حاكمان وقت، موجب شده است كه جريان هاي مذكور، عليرغم نقد ريشه هاي قومي تاثيرگذار بر ماهيت كاركردي آنها، در رقم خوردن تحولات اساسي جايگاه مهمي براي آن قايل شوند.
چكيده لاتين :
The Loya Jirga has been as one of the most important and influential
National Grand Assembly in contemporary Afghanistan, since two centuries.
This grand assembly has unbreakable linkage with constitution of
Afghanistan. From the eight sections of the constitution, seven of them were
ratified by the Loya Jirgas and from the six chapters of the current
constitution; a full chapter is allocated about the Loya Jirga. This is while
some of the researchers and intellectuals of Afghan society have criticized
this institution and always considered it by negative viewpoint. In this paper,
the position and function of the Loy Jirgas, concept, content and its
genealogy have investigated by descriptive-analytical approach and toward
the explanation of historiographical reflection and in the following, the
derivative viewpoints and establishing the triple (Nationalist, Leftist and
Islamist) historiographical routes of Afghanistan`s contemporary
historiography, have mentioned about the Loy Jirgas. The result of the
research indicates that, the influence of the contemporary historiographical
routes, from political conditions and the continuity of the Loy Jirgas, in
justifying the political power of the times rulers, caused that, the mentioned
routes, despite criticizing the effective ethnic roots, on their functional
nature, got significant position to formation of the basic changes.
