راهبردهاي توسعه فرهنگي در ايران: (مطالعه موردي دوره پهلوي اول)

The strategies for Cultural Development in Iran: A Case Study of the First Pahlavi Period

توسعه به عنوان يك ايده از دوراني به زبان فارسي راه يافت كه فرهيختگان ايراني به موضوع عقب ماندگي ايران پس از رابطه با جوامع اروپايي پي بردند و تعداد محدودي از نخبگان هييت حاكمه، به فكر تغيير وضع موجود افتادند. هدف اين افراد رسيدن به مرحله اي بود كه دولت هاي پيشرفته غربي در آن قرار داشتند، بدين منظور در عصر قاجار با توجه به عقب ماندگي اقتصادي و عدم پيدايش گروه هاي نوساز نيرومند، نخبگان حاكم راه اصلاحات از بالا را در پيش گرفتند، موضوعي كه بعدها در دوره پهلوي نيز ادامه يافت. مقاله حاضر پژوهشي است پيرامون راهبردهايي كه درزمينه توسعه فرهنگي در دوره پهلوي اول از سوي هييت حاكمه و نخبگان حاكم براي رسيدن به توسعه فرهنگي در پيش گرفته شد. رويكرد پژوهشي كار، عبارت از توصيف نظري و روش تحقيق انتخاب شده، ناظر بر روش بررسي تاريخي و شيوه گردآوري اطلاعات به روش كتابخانه اي است. در اين پژوهش از نظريه عقلانيت وبر به عنوان چارچوب نظري بهره برده ايم و حاصل بررسي، حكايت از اين نكته دارد كه راهبردهاي توسعه فرهنگي در دوره رضاشاه ناظر بر توسعه عقلانيت ابزاري بوده و پيامدهاي آن را در سه مورد مي توان خلاصه كرد: 1) استبداد و اقتدارگرايي (2) ناسيوناليسم سركوبگرا و 3) سكولاريسم ستيزه گر.

Progress and Development emerged as an idea in Iran when Iranian elites realized the issue of Iran's backwardness in comparison to European societies. Then a limited number of governing elites thought about changing the status quo. The goal of these people was to reach a stage where the advanced western countries were located. For this purpose, in the Qajar era, due to economic backwardness and the absence of strong modernist groups, the ruling elites took the path of reform from above. Such issue continued later in the first Pahlavi period. This article is about the characteristics of the first Pahlavi management strategies in the field of cultural Development. Our research approach is theoretical description and the selected research method is historical analyzing method. We have used the Max Weber's rationality theory as the theoretical framework. The results of the study indicate that the strategies of cultural development in the period of Reza Shah were concerned with the development of instrumental rationality. Its consequences can be summarized in three cases: 1) Authoritarianism and dictatorship 2) Repressive nationalism and 3) Radical secularism.