تحليل باستان شناختي قلاع اربابي شهرستان بهار (استان همدان)

survey and Analysis of archaeological Manor ’s castles Bahar county (province Hamadan

قلعه هاي اربابي شهرستان بهار از جمله قلعه هاي دشتي هستند كه طي سده هاي متاخر اسلامي به دليل ضعف حكومت مركزي و هرج و مرج هاي ناشي از آن، و نيز با هدف اقامت و سكونت خوانين محلي و اطرافيانشان، احداث شده اند. در ساخت بناي قلعه هاي منطقه، همچون تمامي قلاع دشتي، تپه هاي طبيعي و بلندي ها به جهت اشراف به مناطق پيرامون و توان دفاعي بهتر، مورد توجه خاص بوده است. يكي از ويژگي هاي عمده قلعه هاي اربابي مورد مطالعه، بهره گيري متفاوت از سازه برج در بناي قلاع است كه در طول زمان از كاركردهاي متفاوتي چون سكونت و ديده باني برخوردار بوده اند. عمده تزيينات قلاع مورد مطالعه در بخش ارباب نشين به خصوص در سرستون و پايه ستون هاي ايوان و نيز در طرح گچ بري هاي داخل بنا است كه با انواع نقش مايه هاي گياهي به صورت طرح هاي اسليمي و ختايي اجرا شده اند. اين بناها با كاركردي به عنوان مراكز حكومتي محلي امن، در گذشته مورد توجه بوده اند. در اين پژوهش، قلاع مذكور با هدف بررسي ساختارهاي معماري و تزيينات به كار رفته در آنها و همچنين تحليل شاخصه هاي بارز مشترك در ميان آنها، مورد مطالعه و بررسي قرار مي گيرد. بررسي علت شكل گيري اين دسته از بناها و نقش آنها در امنيت منطقه در طول دوران قاجاريه مهمترين مسيله اي است كه در جريان اين پژوهش بايد به آن پاسخ داده شود. پژوهش حاضر با رويكرد «ميداني توصيفي تحليلي»، به تبيين وضعيت اين دسته از بناها پرداخته است. روش گردآوري اطلاعات در اين پژوهش متكي بر مطالعات كتابخانه اي و بررسي هاي ميداني است.

The Manor’s castles of Bahar County are among the plains castles that were built during the late Islamic centuries (from the early Qajar period to the first Pahlavi) due to the weakness of the central government and the resulting conditions and also with the purpose of residence. an‎d the residence of local rulers and their entourage has been established. In the construction of castles in the region, like all plains in the plains, natural hills and heights have been considered for the nobility of the surrounding areas and better defense power. One of the main features of the master castles under study is the different use of the tower structure in the castle building, which over time have had different functions such as habitation and surveillance. The main decorations of the studied castles in the lordship section, especially in the capitals and pedestals of the porch columns, as well as in the design of the plasterwork inside the building, which have been executed with various plant motifs in the form of Islamic and Khatai designs. These buildings, which function as safe local government centers, have been noted in the past. In this research, the mentioned castles are studied with the aim of examining the architectural structures and decorations used in them, as well as analyzing the obvious common features among them. Investigating the reason for the formation of this group of buildings and their role in the security of the region during the Qajar period is the most important issue that must be answered during the present study. The present study has explained the situation of this group of buildings with a "field-descriptive-analytical" approach. The method of data collection in this study is based on library studies and field surveys.