مريم؛ زني در مقام ولايت يا نبوت؟ بازخواني داستان مريم در قرآن و تقابل آن با تفسير مرد محورانه از اين داستان

Mary; the Prophet or the Saint? Rereading of Mary's story in the Quran and its contrast with androcenric interpretation of this story

داستان زندگي حضرت مريم از جمله داستانهاي مشترك قرآن و اناجيل اربعه (عهد جديد) است. با وجود اين مريم در اين داستانها نقش و جايگاه يكساني ندارد. با استناد بر اناجيل ويژگي‌هاي مهم مريم به اعتبار مادر عيسي بودن و تولد معجزه‌آساي او است. اما اين تصوير در فرهنگ و سنّت مسيحي به‌تدريج تا آنجا تحوّل مي‌يابد كه مريم به شخصيتي مقدّس بدل مي‌شود و مقام الوهيّت پيدا مي‌كند. به اين تصوير در قرآن اشاره مي‌شود و در واقع حكايت قرآن از داستان مريم با نفي اين ديدگاه همراه است. امّا در مجموع آنچه در قرآن حكايت مي‌شود بسيار فراتر از روايت اناجيل است. در آيات قرآن ويژگي‌هايي براي مريم نقل مي‌شود كه ‌بي‌شباهت به ويژگي‌هاي انبياء نيست. هرچند كه مفسرّان به‌ويژه مفسرّاني با گرايش‌هاي عرفاني تلاش كرده‌اند اين ويژگي‌ها را به‌گونه‌اي ديگر تفسير كنند و در نهايت مريم را واجد مقام ولايت بدانند. در اين مقاله ضمن سير تحوّل جايگاه مريم در مسيحيّت و اسلام بازگو مي‌شود به اين موضوع مهم نيز پرداخته مي‌شود كه چرا در سنّت اسلامي مريم و بالطبع زن، از مقام نبوّت باز مي‌ماند و در تصوّف و عرفان اسلامي مقام او تنها در حد يك ولي پذيرفته مي‌شود.

The story of Mary is one of common stories in the Quran and the Gospels. However she doesn’t have the same role and status in them. According to the Gospels the main characters of Mary are regarded as her being Jesus's Mother and the miraculous birth of her son. This image but, in the Christian culture and tradition gradually evolves so much that Mary is changed to be a holy person and becomes a deity.In Quran is mentioned to this image an indeed the Quranic narration of the story of Mary is accompanied by the negation of this view. But in all, what is said in the Qur'an is much beyond the narrative of the Gospels.In Qumran's verses is expressed some characteristics of Mary, which is similar to the prophet's characteristics. Commentators, however,especially those with mystical tendencies have tried to interpret these characteristics in another way and eventually they consider Mary as a Saint One.In this article is discussed about the evolution of Mary's status in Christianity and Islam and is discussed about this important subject why Mary in Islamic culture doesn't gain the prophecy and her status in Sufism and Islamic Mysticism is merely accepted as a Saint One.