طرح‌هاي عمراني به‌مثابه پروژه‌هاي هِژمونيك؛ تحليل كاركردهاي صنعت خيال‌پردازي (Imagineering) در مناطق مرزي (مورد مطالعه شهر سقز)

Development Projects as Hegemonic Projects: Analysis of the Functions of Imagineering Policies in Border Areas (Case Study: Saqqez City)

صنعت خيال ­پردازي شامل استراتژي­ها و عملكردهايي از سوي مديران و برنامه­ريزان شهري است كه از اين طريق تصور و خيال زندگي در يك شهر رو به توسعه را، كه داراي استانداردهاي جهاني است، براي شهروندان خلق مي­ كند و از طريق اين و هم­سازي و خيال ­پردازي­ها، شهروندان را از كاستي ­ها و نارسايي­ هاي شهري و مدني غافل مي­سازد. هدف مقاله­ ي حاضر بررسي ماهيت صنعت خيال‌پردازي و كاركردهاي آشكار و پنهان آن در جامعه و شكل‌دهي الگوهاي ارزشي و رفتاري در مناطق مرزي، به‌ويژه، شهروندان شهر سقز است. به اين منظور براساس پارادايم رئاليسم انتقادي و با استفاده از روش پژوهش اسنادي و با نمونه­ گيري هدفمند منابع لازم براي تبيين موضوع گردآوري شد. نتايج بررسي داده‌ها نشان داد اين صنعت دو كاركرد مهم دارد كه عبارت­اند از «سرپوش گذاردن بر كاستي­هاي شهر» و «مصرف‌گرايي». پديده­ي مصرف‌گرايي از طريق فرايندهاي «اغوا» و «بمباران نشانه» منجر به «توده ­اي­ سازي جامعه»، «تضعيف انديشه­ ورزي انتقادي» و در نهايت «بازتوليد سلطه­ ي هژمونيك» سياست­هاي صنعت خيال‌پردازي شده است. اين سلطه­ ي هژمونيك نيز به‌نوبه‌ي خود مديريت شهري ضعيف و ناكارآمد را بازتوليد و تثبيت مي­ كند. از نظر اجتماعي اين تلاش‌ها براي سرپوش گذاري بر چالش‌ها و نواقص شهر، از طريق بر برپا كردن بناها و مراكز تفريحي و تجاري كه فقط رنگ و لعاب بيروني جذابي دارند و از درون تهي هستند، چيزي جز افزايش بي‌اعتمادي اجتماعي، بي‌تفاوتي مدني و تضعيف هويت ملي در ميان مرزنشينان ندارد.

Imagineering includes strategies and practices of urban planners and managers who create living imagination in developing cities through strategies for citizens. Citizens are also unaware of urban deficiencies and shortcomings of Imagineering. The present paper set to study Imagineering and its apparent and hidden functions in forming values and behavioral patterns of Saqqez citizens, Iran. In order to reach this goal, based on critical realism approach, we used the study documents and purposive sampling. Imagineering has two important functions: covering urban mismanagement and Consumerism. Consumerism leads to mass society, reduction of critical thinking, and reproduction of hegemonic domination. Consumerism creates these phenomena through seduction and the bombardment of a signs. Also, hegemonic domination reproduces ineffective urban administration. Socially, these attempts to cover the city's challenges and disadvantages by relying on the construction of recreational and commercial centers they only have an outer attraction and are inwardly out of place it only raises social distrust, civil indifference and undermines national identity among the border people.