مطالعۀ جامعه‌شناختي نقش فرايند اجتماعي در تبيين رفتارهاي پرخطر

A Sociological Study of the Role of Social Process in Explaining Risky Behaviors

امروزه، بروز رفتارهاي پرخطر در بين قشر جوان از مسائل و آسيب‌هاي اجتماعي است كه به يكي از مهم‌ترين و گسترده‌ترين دل‌نگراني‌هاي جوامع بشري تبديل شده است. با وجود كوشش‌هاي بسياري كه در دهه‌هاي اخير براي افزايش آگاهي كنشگران دربارۀ پيامدها و كاهش اين رفتارها انجام شده، همچنان بروز رفتارهاي پرخطر، سير صعودي داشته است. بر اين اساس، پژوهش حاضر نيز با هدف مطالعۀ جامعه‌شناختي نقش فرايند اجتماعي (نظريه‌هاي يادگيري اجتماعي و كنترل اجتماعي) در تبيين رفتارهاي پرخطر در بين جوانان كلان‌شهر تبريز انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع پيمايشي است و جامعۀ آماري، شامل كليّۀ افراد 15-34 سال شهر تبريز به تعداد 579694 نفر است كه از اين تعداد، 630 نفر با استفاده از فرمول آماري كوكران و به شيوۀ خوشه‌اي چندمرحله‌اي به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات نيز پرسش‌نامۀ محقق‌ساخت است. همچنين براي تجزيه‌وتحليل اطلاعات از نرم‌افزارهايSPSS و Smart-PLS استفاده شده است. يافته‌ها نشان داد همبستگي بين متغيرهاي كنترل اجتماعي، جامعه‌پذيري، شكاف نسلي و همنشيني افتراقي با رفتارهاي مخاطره‌آميز به‌لحاظ آماري معنادار بوده است. همچنين، نتايج حاصل از مدل معادلات ساختاري پژوهش نشان داد متغيرهاي حاضر در مدل مسير، 29/9 درصد از تغييرات متغير وابستۀ رفتارهاي پرخطر را تبيين كرده‌اند.

Today, the emergence of risky behaviors among young people is one of the most important social problems. It has also become one of the most important and widespread concerns in human societies. In spite of the many efforts made in recent decades to increase the awareness of the consequences and reduce such behaviors, the risk has continued to increase. Youth is considered one of the most important, turbulent and sensitive age periods in any society and this period is one of the important stages in the socialization of actors, development, orderliness, and the institutionalization of social and moral norms. This period plays a prominent role in the development of psychological and social security in such a way that the occurrence and persistence of high-risk behaviors by young people have led to the formation of anti-social subcultures, insecurity, fear of crime, social phobia, and reduced trust among citizens. The incompatibility of such behaviors with social norms and its manifestation in the form of risky behaviors can have irreparable consequences for the whole society. The occurrence of such behaviors is one of the most important social issues in societies disrupting the lives of individuals and causes serious harm to the society. Such behaviors also increase the negative and destructive physical, psychological, and social consequences in a society and can cause many other damages.