رشد اخلاقي كودكان در كشاكش رسانه و خانواده

شناسايي عوامل و نهادهاي تأثيرگذار بر رشد اخلاقي كودكان و نوجوانان، براي برنامه‌ريزي صحيح در امر تربيت آن‌ها ضروري است. امروزه خانواده در تربيت كودكان بي‏رقيب و به‌دور از عوامل برون‏خانوادگي عمل نمي‏كند، بلكه رسانه (به‏ويژه تلويزيون) نيز به‏مثابۀ يكي از اعضاي خانواده بر رشد اخلاقي آنان تأثير مي‏گذارد. در واقع، اين دو نهاد (رسانه و خانواده) در محيطي واحد (خانه) طي فرايندي تعاملي بر رشد اخلاقي كودكان تأثير مي‏گذارند. موضوع پژوهش حاضر، آشكارسازي بخشي از آثار تربيتي برهم‏كنش رسانه (با تأكيد بر تلويزيون) و خانواده است. بدين منظور،‏ ابتدا مسائل خانواده در امر تربيت نسل جديد  و سپس، دو اثر ويژۀ برهم‏كنش اين دو نهاد يعني شكاف نسلي و زوال كودكي بررسي شد. در آخر، عنصر «وساطت والدين» در تماشاي تلويزيون به‌منزلۀ راهكار كاهش شكاف نسلي و زوال كودكي واكاوي شد. نتيجۀ پژوهش آن است كه هرچه والدين هنگام مصرف رسانه‏اي فرزندان، كمتر با آنان همراهي كنند، دو پديدۀ «شكاف نسلي» و «زوال كودكي» بيشتر خواهد شد. از ميان انواع وساطت والدين، وساطت فعال بيش از بقيه بر كاهش اين دو پديده تأثير دارد. در اين پژوهش براي شناسايي مشكلات و مسائل خانواده‏ها در زمينۀ تربيت نسل جديد، به سؤالات مطرح‏شده از مركز ملي پاسخ‌گويي و تجربۀ پژوهشگر بهره گرفته و براي معرفي آثار برهم‏كنش رسانه و خانواده و راه كاهش آثار منفي از روش كتابخانه‏اي استفاده كرده‌ايم.