واكاوي نخبگاني (كژ) كاركردهاي شروط ضمن عقد نكاح در بستر خانواده (مطالعه موردي :شهر اصفهان)

شروط ضمن عقد نكاح از جمله تمهيدات اسلام براي تحكيم خانواده است كه امكان انعطاف‌‌‌‌‌‌پذيري و تطابق خانواده با شرايط زمان و مكان در عرصه‌‌‌‌‌‌هاي مختلف را فراهم مي‌‌‌‌‌‌كند. اين شروط همچون ديگر قواعد حقوقي، معلول فشارهاي اجتماعي و براي پاسخ‌‌‌‌‌‌گويي به نيازهاي جامعه است. بنابراين، انتظار مي‌رود ميان نيازهاي خانواده و جامعه، فشارهاي اجتماعي و قوانين حقوقي، تناسبي هرچند تقريبي برقرار كند، اما در عمل، تحقق اين امر با ترديد روبروست. پژوهش حاضر با هدف بررسي كارآمدي اين شروط انجام شد. داده‌‌‌‌‌‌هاي پژوهش با استفاده از مصاحبه نيمه‌‌‌‌‌‌ساخت‌‌‌‌‌‌يافته با متخصصان حقوقي و جامعه‌‌‌‌‌‌شناسان در حوزه خانواده (شامل قضات، جامعه‌‌‌‌‌‌شناسان، وكلا، اساتيد دانشگاه و مشاوران) جمع‌‌‌‌‌‌آوري و با استفاده از روش تحليل مضمون، مقوله‌‌‌‌‌‌هاي (كژ)كاركردهاي اين شروط استخراج شد. براساس نتايج، كاركردهاي مثبت و منفي اين شروط در زير مقوله‌‌‌‌‌‌هاي كاركردهاي آشكار مثبت (شامل تسهيل طلاق زنان در شرايط مالايطاق و احقاق حقوق زن)، كاركرد آشكار منفي (شامل بالا رفتن آمار طلاق، افزايش طلاق عاطفي، ديدگاه اجباري بودن امضا شروط)، كاركردهاي پنهان مثبت (شامل تعديل قدرت و خشونت در خانواده) و كاركردهاي پنهان منفي (شامل سوء استفاده برخي از زنان، شرايط زنان پس از طلاق، عدم تقاضاي مردان براي طلاق و زمينه‌‌‌‌‌‌سازي اختلافات بعدي) قرار گرفت. نتايج نشان داد كه اين شروط در جايگاه واقعي خود نيست و خلأهاي موجود سبب دور شدن اين شروط از فلسفه اوليه تأسيس شده است.

no abstract