تطبيق آراء مفسران در تفسير «ثُمَّ قَضي‌ أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّي عِنْدَهُ» با تكيه بر ارتباط آيات

در تفسير عبارت ثُم قَضى أَجلًا و أَجلٌ مسمى عنْده »( الانعام، 2)، آراء مختلفي از سوي مفسران مطرح شده است .واژه اجل در تفاسير به معناي مدت زمان تولد تا مرگ، اجل محتوم، اجل آخرت، خواب، اجل قابل تقديم و تاخير، اجل دنيا، اجل بعث و اجلي كه در لوح محو و اثبات ثبت شده است، آورده شده است. همچنين در تفسير اجل مسمي اختلاف زيادي در ميان آراء مفسران ديده مي شود و آن را به: فاصله زماني مرگ تا قيامت (مدت زمان برزخ)، اجل قابل تقديم و تاخير، اجل دنيا، اجل قيامت، اجل مرگ، اجل ثابت و محتوم، فاصله زماني خلقت تا مرگ و ... تفسير كرده اند. صرف نظر از آرائي كه هيچ دليلي براي آنها ارائه نشده است، ساير آراء در چهار دسته اصلي تقسيم بندي مي شوند: دسته اول كه اجل را مدت عمر و اجل مسمي را مدت زمان پس از مرگ مي دانند، دسته دوم كه اجل و اجل مسمي را در معناي خواب و مرگ گرفته اند، دسته سوم كه اجل را محتوم و اجل مسمي را غير محتوم ميدانند و دسته چهارم كه اجل را قابل تقديم و تاخير و اجل مسمي را محتوم و ثابت مي دانند. اين پژوهش با بررسي دلايل مفسران در ارائه اين آراء و با تكيه بر ارتباط آيات و با توجه به ترتيب و ارتباط ميان واژگان در اين آيه نشان مي دهد چگونه بررسي سياق و ارتباط واژگان در تفسير تطبيقي اين آيه به كمك مفسر مي آيد. همچنين توضيح خواهد داد اجل مطابق پيامد اعمال انسانها قابل تقديم و تاخير بوده و اجل مسمي، اجلي در علم خداست كه در پايان زندگي هر فرد زمان وقوع اين دو اجل بر هم منطبق مي شود.