تحليل روانكاوانۀ شخصيّت دو قهرمان زن و مرد در رمان سووشون بر مبناي نظريّۀ «عصبيّت» كارن هورناي

در اين مقاله، دو شخصيّت‌ اصلي رمان سووشون (يوسف و زري) با نظريّۀ عصبيّت كارن هورناي تحليل روانكاوانه شده‌اند. كارن هورناي شكل‌گيري سه تيپ شخصيّتي نابهنجار برتري‌طلب، انزوا‌طلب و مهرطلب را متأثّر از محيط نابهنجار دوران كودكي شخص و نوع واكنش او به نابهنجاري‌هاي محيط تربيت مي‌داند. هورناي عامل اضطراب را اصلي‌ترين نشانۀ وجود تضاد عصبي در شخصيّت فرد مي‌داند. تحليل روانكاوانه نشان داد شخصيّت مرد (يوسف) همة گونه‌هاي تمايلات، احساسات و رفتارهاي طبيعي را بدون اضطراب بازتاب مي‌دهد و تضادهاي رفتاري او از نوع تضاد طبيعي است كه در انسان‌هاي معمولي مشاهده مي‌شود، ولي شخصيّت زن (زري)، به‌شدّت تحت اضطراب و ترس شديد قرار دارد. تضاد اساسي در رفتار او، علائم شخصيّت عصبي مهرطلب را بازتاب مي‌دهد. اضطراب شديد در شخصيّت زري، ساختار دفاعي شخصيّت او را از هم فرو مي‌پاشد و ترس از ديوانگي زري را به مداوا برمي‌انگيزاند و نهايتاً با مرگ يوسف و معالجۀ دكتر عبدالله‌خان از راه ارجاع زري به خودِ واقعي‌اش، موجب مي‌شود او بر فاصلۀ ميان خودِ تصوّري و خودِ واقعي‌اش غلبه كند و شجاعت از دست رفته‌اش را بازيابد.