بررسي نقش عنصرروي و كود نيتروژن بربرخي شاخص‌هاي كمي و كيفي گندم درشرايط كم آبياري انتهاي فصل رشد

Effects of Zinc and nitrogen fertilizer on some qualitative and quantitative indices of wheat under late season low-irrigation condition

به­ منظوربررسي اثرات عدم آبياري در مراحل انتهايي رشد و بر گپاشي عنصر ريز مغذي روي بر گندم، آزمايشي به­ صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح آماري بلوك­ هاي كامل تصادفي در سه تكرار درسال زراعي 94-1393 درمزرعه تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي استان تهران اجرا گرديد. عامل اصلي تيمار آبياري در سه سطح شامل آبياري معمول، آبياري تا ابتداي مرحله پر شدن دانه و آبياري تا ابتداي مرحله گلدهي و دو عامل كود نيتروژن (منبع اوره و سولفات آمونيوم) و عنصر روي (برگ­پاشي با آب خالص و برگ­پاشي عنصر روي) به­ صورت فاكتوريل در كرت­هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج اين آزمايش نشان داد كه قطع آبياري در هر دو مرحله گلدهي و پر شدن دانه سبب كاهش معني­ دار عملكرد زيستي و عملكرددانه گرديد. اما ميزان كاهش براي تيمار قطع آبياري در زمان گلدهي بيشتر بود. بيش­ترين عملكرد دانه در تيمار آبياري معمول و به­ ميزان 6667 كيلوگرم در هكتار مشاهده شد. قطع آبياري در آغاز گلدهي و نيز آغاز پر شدن دانه به­ ترتيب موجب كاهش عملكرد معادل 30 و 18/6 درصد گرديد. كاهش ميانگين وزن هزار دانه در اثر بروز تنش در زمان گلدهي و پر شدن دانه به ­ترتيب معادل 35/5 و 29/7 درصد بود. بروز تنش باعث افزايش درصد پروتئين و نيز درصد گلوتن مرطوب دانه گرديد در حالي كه ميزان عنصر روي در دانه كاهش معني­ داري، نشان داد.بين تامين كود نيتروژن از دو منبع اوره و سولفات آمونيوم به جز براي ارتفاع بوته و طول پدانكل اختلاف معني ­داري مشاهده نشد.برگپاشي عنصر روي موجب كاهش خسارت ناشي از تنش بر عملكرد دانه و نيز افزايش ميزان روي دانه از 36 به 38/2 پي ­پي ­ام گرديد.

An experiment was conducted in order to evaluate the effects of Zn spraying and nitrogen fertilizer application on wheat under water stress condition, in varamin agricultural research center in 2005-16. a split-factorial layout within randomized complete block design with three replications were used. main plots were three irrigation treatments and sub plots were two, Zn spraying and Nitrogen fertilizer treatments with factorial arrangment. The result showed that, Cutting irrigation at both flowering and grain filling stages significantly reduced biological yield and grain yield, but the severity of this reduction was greater for stopping irrigation at flowering time. The highest grain yield was observed in the optimal irrigation treatment at 6667 kg ha-1. Non-Irrigation at the beginning of flowering and seed filling stages resulted in a yield reduction of 30 and 18.6%, respectively. The average weight loss of TKW due to stress at flowering and grain filling stages were 35.5 and 29.7%, respectively. On the other hand, stress caused an increase in protein content as well as moisture content of gluten, while the amount of zinc in grain decreased significantly. Weight loss of 1000 grains of wheat, followed by loss of starch storage increased the protein to starch ratio. There was no significant difference between nitrogen fertilizer supply from urea and ammonium sulfate except for plant height and peduncle length. Foliar application of zinc reduced stress damage on grain yield and increased zinc content from 36 to 38.2 ppm.