ارزيابي مزرعه اي مقاومت نسبي (Partial resistance‌) نسبت به بيماري زنگ زرد در تعدادي از لاين‌هاي منتخب گندم

زنگ زرد گندم با عامل Puccinia striiformis f. sp. tritici يكي از مهم ترين و مخرب ترين بيماري هاي گندم در بسياري از مناطق ايران به شمار مي رود كه در سال هاي همه گيري موجب كاهش عملكرد محصول مي گردد. مقاومت ميزباني، اقتصادي ترين روش مديريت زنگ زرد است و مقاومت نسبي (نوعي مقاومت كمي)  در مقايسه با ديگر مقاومت ها، مقاومت پايداري گزارش شده است. در اين مطالعه، پارامترهاي مقاومت نسبي (partial resistance) شامل ضريب آلودگي (CI)، شدت نهائي بيماري (FDS)، مقدار نسبي سطح زير منحني پيشرفت بيماري (rAUDPC) و نرخ آلودگي ظاهري (r) براي 24 ژنوتيپ گندم همراه با شاهد حساس طي دو سال زراعي از 1394 تا 1395 ارزيابي شدند. اين مطالعه در ايستگاه تحقيقات كشاورزي آلاروق اردبيل تحت شرايط آلودگي طبيعي و مصنوعي انجام شد. آلودگي مصنوعي ژنوتيپ ها با استفاده از جمعيت نژادي زنگ زرد كه داراي پرآزاري روي ژن هاي مقاومت Yr2، Yr6،Yr7، Yr9، Yr17، Yr22، Yr23، Yr24، Yr25، Yr26، Yr27، YrA، Yr21، Yr31، Yr32وYrSU بود، انجام شد. واكنش گياهچه اي نيز تحت شرايط مزرعه اي ارزيابي شد. نتايج ارزيابي ها براي پارامترهاي مقاومت نشان داد كه شش لاين در هر دو مرحله گياهچه اي و گياه كامل مقاوم بودند. يازده لاين در مرحله گياهچه اي واكنش مقاومت ولي در مرحله گياه كامل واكنش متوسط (MR, M, MS) يا حساسيت تا نيمه حساسيت  (MSS) نشان دادند. هفت لاين (شماره هاي 1، 4، 7، 8، 9، 16، 22) در مرحله گياهچه اي حساس ولي در مرحله گياه كامل واكنش متوسط (MR, M, MS) نشان دادند. بنابراين اين لاين ها با داشتن مقادير پايين پارامترهاي مختلف مقاومت به احتمال زياد داراي درجات متفاوتي از مقاومت نسبي يا مقاومت گياه كامل در درجه حرارت بالا (نوعي مقاومت غير نژاد اختصاصي يا پايدار) مي باشند. تجزيه خوشه اي بر اساس واكنش گياهچه اي و گياه كامل، لاين ها را در گروه هاي مختلفي  قرار داد كه اين حالت نيز بيانگر تنوع بالاي لاين ها از نظر واكنش نسبت به بيماري زنگ زرد بود.