سنجش و تحليل فضايي هويت شهري در مقياس نواحي شهر جديد هشتگرد

هويت شهري يكي از چالش هاي مهم شهرهاي جديد است؛ چنان كه ناهماهنگي، يكنواختي و عدم انطباق كاركردهاي فضاهاي شهري شهرهاي جديد با نيازها، خواسته ها و تمايلات ساكنان، منجر به انقطاع ريشه هاي اتصال و ارتباط ساكنين با محيط و در نتيجه با يكديگر و همچنين بروز آثار سوئي چون ناامني، مسئوليت گريزي، دلزدگي و بي تفاوتي شده است. لذا، شناخت عوامل هويت بخش شهرهاي جديد، ميزان برخورداري اين شهرها از عوامل مربوطه و نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهديدهاي روياروي هر يك از نواحي اين شهرها مي تواند تاثير بسزايي در جلوگيري از بحران هويتي در شهرهاي جديد داشته باشد. پژوهش حاضر در جهت تحقق اهداف فوق و با رويكردي تحليلي تبييني صورت پذيرفته است و 70 شاخص سنجش و ارزيابي هويت شهري، با واكاوي و بررسي گسترده مطالعات جهاني و داخلي و توجه به شرايط بومي خاص شهر جديد هشتگرد استخراج و مستندسازي گرديده است. داده هاي گردآوري شده از طريق پرسش نامه كه با حجم نمونه 516 نفري و با روش نمونه گيري خوشه اي در نواحي 12 گانه اين شهر توزيع شده است با استفاده از تحليل عاملي جهت تعيين عوامل نهايي تبيين كننده هويت شهر جديد هشتگرد و رتبه بندي نواحي مورد مطالعه بر اساس وضعيت مطلوبيت آنها در ارتباط با عوامل هويت شهري تحليل شده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه 12 عامل در مجموع در حدود 60% موضوع هويت بخش شهر جديد هشتگرد را تبيين مي كنند. مهم ترين اين عوامل، عامل خاطره انگيزي و احساس وابستگي به مكان با تبيين حدود 8 درصد است. همچنين ناحيه 4ـ5 از نواحي مسكن مهر و ناحيه 4ـ1 از نواحي با سابقه در شهر به ترتيب، بدترين و بهترين وضعيت مطلوبيت هويتي را در ميان نواحي شهر جديد هشتگرد دارند. در نهايت، نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهديدهاي هويت بخشي در شهر جديد هشتگرد از طريق تحليل استراتژيك محيطي تحليل و جمع بندي گرديده است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه كيفيات كالبدي تنها يك بعد از تجربه مكان هستند و اهميت ارتباطات اجتماعي كه در مكان ها اتفاق مي افتد نبايد مورد غفلت قرار گيرد. به طوري كه دلبستگي به مكان را مي توان مبتني برمشاركت مردم در مكان، ميزان اشتغال به شبكه هاي اجتماعي و تعاملات فرهنگي، دانست. همچنين در مطالعه هويت شهري، شناخت مكان، كافي نيست؛ و افراد دلبستگي خود را با مكان براساس انتظارات خود كه مبتني بر تجارب قبلي از آنها از مكان هاي مشابه و فرايند شناختي آنهاست توسعه مي دهند كه رضايتمندي آنها از مكان به اين شناخت بستگي دارد.