مشكلات مديريت پسماندهاي روستايي در شمال غرب ايران (سال 1396): ارائه الگوي مناسب براي مديريت با مشاركت ذي نفعان

مقدمه و هدف: مديريت پسماندها بخصوص پسماندهاي روستايي يكي از نگراني‌هاي عمده‌ي زيست‌محيطي و بهداشتي و مؤلفه مهم در حفظ سلامت است. مطالعه حاضر با هدف اطلاع از وضعيت و مشكلات مديريت پسماندهاي روستايي و مقايسه آن با گذشته در مناطق روستايي شهرستان تبريز در شمال غرب كشور در سال 1396 انجام شد. روش كار: وضعيت مديريت پسماند در 20 روستا داراي خانه بهداشت با جمعيت بيشتر از 500 نفر، از طريق بازديدهاي ميداني، تكميل چك‌ليست اصلاح‌شده حسام و همكاران، مصاحبه با دهياران و بررسي اطلاعات مدنظر از مركز بهداشت استان آذربايجان شرقي تحليل شد. يافته‌ها: تمام روستاها براي مديريت پسماند متولي مشخصي داشتند. در مقايسه با شاخص‌هاي سال 1389، تمام مؤلفه‌هاي مرتبط با مديريت پسماند بهبود نسبي يافته بود. در اين خصوص وجود دهياري در روستا كاملاً مؤثراست. براي جمع‌آوري پسماندها در 20 و 25 درصد از روستاها به ترتيب دو مرتبه و يك مرتبه در هفته در ساعات غيرمشخص مراجعه مي‌شد. لذا اهالي مجبور به رهاسازي پسماند در سطح روستا مي‌شدند كه باعث پراكندگي پسماندها و آلودگي محيط مي‌شود. تفكيك از مبدأ و بازيافت وضعيت مطلوبي نداشت. در مديريت فضولات حيواني به‌ويژه در روستاهاي بدون طرح هادي، مشكلات عديده‌اي به چشم مي‌خورد. نتيجه‌گيري: اگرچه پيشرفت‌هاي خوبي در مديريت پسماندهاي روستايي صورت گرفته است، با توجه به مشكلات موجود، آموزش دهياران در حيطه مديريت پسماند و آموزش مردم به‌عنوان يكي از ذي‌نفعان اصلي درخصوص تفكيك از مبدأ و توليد كمپوست و ورمي كمپوست مي‌تواند گره‌گشاي مشكلات باشد.